4180441328

Metody analizy (...) Opracował: dr Adam Kucharski

1 Podstawowe pojęcia statystyczne

1.1 Populacja i zbiorowość

W ramach naszego wykładu będziemy wykorzystywać wiedzę uzyskaną podczas zajęć ze Statystyki. Dlatego na początek przypomnimy sobie pojęcia poznane na tym przedmiocie. Zaczniemy od najbardziej podstawowych.

Zbiorowość statystyczna - zbiór osób, przedmiotów lub zjawisk podobnych do siebie, ale nie identycznych, poddanych badaniu statystycznemu. Pojedynczy element zbiorowości podlegający bezpośredniemu badaniu to jednostka statystyczna.

Populacja generalna tworzą ją wszystkie elementy, będące przedmiotem badania, co do których formułujemy wnioski ogólne. Aby określić ją zgodnie z celem badania wszystkie jednostki muszą być określone pod względem:

•    rzeczowym (co lub kogo badamy);

•    przestrzennym (obszar objęty badaniem);

•    czasowym (okres lub moment objęty badaniem).

Populacja próbna - podzbiór populacji generalnej, obejmujący elementy wybrane w określony sposób. Wyniki z jej badania uogólnia się na populację generalną.

Badanie statystyczne pełne - bezpośredniej obserwacji podlegają wszystkie elementy populacji generalnej.

Badanie statystyczne częściowe obserwacji podlega tylko część populacji generalnej (tzw. próba). Wyróżnimy następujące rodzaje badań częściowych:

•    reprezentacyjne;

•    monograficzne (badany jest indywidualny przypadek np pojedynczy region bądź firma);

•    ankietowe.

Częściej wykonujemy drugi z wymienionych rodzajów badań. Dzieje się tak ponieważ zwykle nie możemy zbadać całości populacji generalnej ze względu na jej liczebność oraz/lub związane z tym koszty. Koszt przeprowadzenia badania częściowego jest niższy a samo badanie trwa krócej. Powtarzając je co jakiś czas zyskujemy szansę uaktualnienia wyników. Badania częściowe wykonujemy również wtedy, gdy jednostki statystyczne ulegają zniszczeniu w trakcie samego badania.

Oba rodzaje badań obarczone są błędami, przy czym w badaniu częściowym dodatkowo pojawia się niebezpieczeństwo złego doboru struktury próby¹. Próba musi odnosić się do populacji generalnej z określoną dokładnością. Należy w tym celu spełnić dwa warunki:

1.    próba musi być losowa - prawdopodobieństwo znalezienia się w próbie powinno być jednakowe dla każdej jednostki;

2.    próba powinna być dostatecznie liczna.

W badaniach ekonomicznych występuje problem z doborem losowym, dlatego ograniczamy się do pojęcia niezależności jednostek z punktu widzenia wybranych zmiennych.

Jednostki statystyczne różnią się między sobą ze względu na tzw. cechy statystyczne. Wyróżnimy następujące ich rodzaje:

'Tą wadą często obarczone są badania oparte na sondażach telefonicznych.