Azarbaycan arazisinda ilk insan dastalari 1,5 milyon il awel meydana galmiędi. Azarbaycanda insanlarin maskunlaęmasina ęarait yaradan amillar aęaćjidakilardir:
1.6lverięli tabii-co§rafi ęarait;
2. ęirin su qaynaqlarinin olmasi;
3. Tabii magaralarin olmasi;
4. Bitki va heyvanat alaminin zanginliyi
Azarbaycan arazisinda Qadim Da§ (Paleolit) dóvriinun ilk insan maskanlari aęagidakilardir:
❖ Oarabagda - Azix va Taglar magaralari *> Kalbacarda - Zar magarasi
❖ Qazaxda -Daą Salahli va Damcili magaralari
❖ Naxęivanda - Qazma magarasi
❖ Lerikda - Buzeyir magarasi
❖ Mingaęevirda - Qaraca diięargasi
Ibtidai icma quruluęu amak alatlarinin hazirlandigi materiallara góra uę dóvra bólunur: Da§, Tunc va Damir.
Daę dóvruda óz nóvbasinda uę dóvra bólunur; Paleolit, Mezolit va Neolit dóvrii. Daę dóvrundan metal dóvruna keęid isa Eneolit dóvru adlamr.
Paleolit dóvru Alt, Orta va Ust olmaqla uę dóvra bólunur.
Alt paleolit dóvruna aiddir;
s ilk insan tipi olan “Bacariqli insan”in yaranmasmdan baęlayaraq 100 min il bundan awala qadar davam etmiędir; s Ilk amak alatlari: Sivri da§, yerqazan ęubuq, dayanak (daądan.agacdan va sumiikdan hazirlamrdilar) s Manimsama tasarriifati (istehlak- yigiciliq va ovęuluq) meydana galdi s ilk dafa oddań istifada s ilk kollektiv- ulu icma