4855313004

Systemy zarządzania środowiskowego - rozwój i funkcjonowanie w Polsce

nie pozostają w zgodzie z prawem w momencie certyfikacji, ale opracowały program dostosowawczy, który ma prowadzić do osiągnięcia tej zgodności¹⁰.

Jeżeli chodzi o zmniejszanie obciążenia środowiska, to zdaniem Pochyluka i Szymańskiego sytuacja nie przedstawia się dobrze. W polskich przedsiębiorstwach, ze względu na ich trudną sytuację ekonomiczną i technologiczną, za wystarczający efekt poprawy często uznaje się utrzymywanie stałego obciążenia środowiska i niezwiększanie go, pomimo np. użytkowania przestarzałych i nadal starzejących się urządzeń. Brak więc efektu ciągłego zmniejszania obciążenia. Nie jest też dobrze, jeśli chodzi o otwartość przedsiębiorstw i skłonność do podejmowania dialogu z zainteresowanymi stronami. W badaniu oceniającym w jakim stopniu przedsiębiorstwa wykorzystują tanie i coraz szerzej dostępne medium, jakim jest Internet, okazało się, że spośród 120 zbadanych firm posiadających certyfikat ISO 14001, tylko 63 posiadało strony internetowe, z czego 15 w ogóle nie umieściło na nich żadnych informacji dotyczących systemu zarządzania środowiskiem, a 17 ograniczyło się do opublikowania polityki środowiskowej. Jedynie kilka firm zachęcało do kontaktu z osobami odpowiedzialnymi za ochronę środowiska. Pozwala to sądzić, że organizacjom nie zależy nie tylko na dialogu z zainteresowanymi stronami, ale nawet na wykorzystaniu posiadanego certyfikatu do kształtowania wizerunku firmy i autopromocji^{1 2}. Pochyluk i Szymański konkludują, że posiadanie certyfikatu nie świadczy w praktyce o tym, o czym jak się wydaje świadczyć powinno, tj. o pełnym nadzorze nad procesami związanymi ze znaczącymi aspektami środowiskowymi (zwłaszcza w obszarach, w których nadzoru takiego nie wymaga prawo), o stałej i bezwarunkowej zgodności z przepisami prawa (świadczy jedynie o tym, że przedsiębiorstwo prowadzi stałe i systematyczne działania prowadzące do osiągnięcia zgodności z prawem oraz o obniżaniu obciążenia środowiska, a także nie gwarantuje otwartości przedsiębiorstwa i skłonności do dialogu.

Badania mające na celu ocenę polskich organizacji w zakresie efektywności zarządzania środowiskowego zostały przeprowadzone przez Polskie Forum ISO 14001 w 2004 r. metodą ankiety pocztowej, którą rozesłano do 450 organizacji posiadających certyfikaty ISO 14001 (czyli prawdopodobnie do ok. połowy wszystkich polskich organizacji posiadających w tym czasie certyfikaty). Otrzymano 58 odpowiedzi, co oznacza, że odpowiedzi udzieliło 12,8 % przedsiębiorstw z badanej grupy - w nawiązaniu do wcześniejszych stwierdzeń nie jest to najlepsze świadectwo otwartości tych organizacji i ich skłonności do dialogu z zainteresowanymi stronami.

17

1

¹⁰ A. Żelechowska, G. Miller. Problemy związane z osiąganiem zgodności prawnej w systemach zarządzania środowiskowego - uwagi teoretyczne i praktyczne. Problemy Ocen Środowiskowych nr 2, (13), 2001.

2

J. Szymański, R. Pochyluk. Jaka jest skuteczność systemów zarządzania środowiskowego. Problemy Ocen Środowiskowych nr 2, (13), 2001.