Uzębienie może być wykonane bądź bezpośrednio na korpusie koła, bądź na osobnym elemencie nasadzonym na korpus (stosuje się wówczas określenie: wieniec zębaty). Powierzchnię ograniczającą szerokość b uzębienia nazywa się czołem uzębienia.
Podstawą do określenia elementów zęba i ich wymiarów jest tzw. okrąg podziałowy (oraz odpowiednio - powierzchnia podziałowa). Analogicznie do okręgów: podziałowego, wierzchołków i podstaw rozróżnia się średnice: podziałową d, wierzchołkową da oraz podstaw df
Rys. 4. Główne wymiary kola zębatego Źródło: Rutkowski A.: Części maszyn. WSiP, Warszawa 2003 Symbole literowe parametrów przekładni zębatych: d- średnica podziałowa, da - średnica wierzchołków, df- średnica podstaw, z - liczba zębów, m - moduł, b - szerokość wieńca, a - odległość osi, h - wysokość zęba, ha - wysokość głowy zęba, hf- wysokość stopy zęba,
p podziałka mierzona na obwodzie koła podziałowego, s - grubość zęba, e - szerokość wrębu, ao - kąt przyporu, j - luz boczny (międzyzębny), c - luz wierzchołkowy,
y- wskaźnik wysokości zęba określający stosunek wysokości głowy zęba do modułu; dla kół o zębatych normalnych (najczęściej stosowanych)y = 1.
Podstawowe parametry kół zębatych obliczamy według następujących wzorów:
n
d=m■ z da = m(z+2) df=m(z-2,5) ha=m h/= 1,25 m
Moduł (w mm)
Średnica podziałowa Średnica wierzchołków Średnica podstaw Wysokość głowy zęba Wysokość stopy zęba „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"
14