Resocjalizacja skakanych — zarys problematy ki 129
drugiego człowieka. Posługiwanie się owymi zasadami daje większe szanse na dotarcie do osadzonego oraz jego otwarcie się na współdziałanie.
Zakres współdziałania więźnia z personelem w procesie resocjalizacyjnym oraz efektywność tego procesu bardziej zależy od subiektywnego postrzegania wychowawcy przez więźnia niż od obiektywnych kompetencji i poprawności procedur oddziaływania18. Osiągnięcie zamierzonych celów resocjalizacyjnych jest zatem uzależnione od postawy więźnia wobec wychowawcy i odwrotnie. Kontakt ten powinien zaowocować wzajemnym zaufaniem wychowawcy i osadzonego.
Praca resocjalizacyjna opiera się na wielu metodach. W ramach metod opartych na wpływie osobistym należy wymienić:
• przykład własny, czyli odwzorowanie wychowawcy przez więźnia,
• doradzanie wychowawcze, polegające na sugerowaniu wł aściwego wyboru zachowania,
• przekonywanie więźnia, jako metoda polegająca na oddziaływaniu na świadomość i uczucia więźnia co w konsekwencji prowadzi do zmiany postaw, a w rezultacie również do zmiany zachowania.
Metody oparte na wpływie grupowym wykorzystują znaczenie grupy społecznej w procesie zachowania jednostki. Wynika to z faktu, że wielu przestępców popełnia przestępstwo w ramach zorganizowanej grupy przestępczej. Grupa taka stanowi zatem ważny punkt odniesienia. Ustalenie znaczenia grupy w kryminogenezie pozwala sądzić, że wartość oddziaływań opartych na grupie społecznej odniesie większe korzyści resocjalizacyjne niż inne metody.
Biorąc powyższe pod uwagę, należ}’ stwierdzić, że „istotnym wyzwaniem penitencjarnym jest tworzenie, alternatywnych grup społecznych opartych na silnej więzi społecznej”19. W ramach metod zorganizowanych wyróżnia się: nauczanie resocjalizacyjne, pracę, działalność kulturalno-oświatową a także aktywizację ruchową skazanych.
Nauczanie resocjalizacyjne ma bardzo ważne znaczenie resocjalizacyjne i readaptacyjne. Obejmuje ono uzupełnienie brakującego wykształcenia oraz przygotowanie zawodowe. Dzięi niemu więzień uzyskuje wiedzę i umiejętności wynikające z realizowanego programu. Uczy się odpowiedzialności, dyscypliny, poczucia obowiązku i pracy nad sobą. Ma też większe szanse na znalezienie zatrudnienia po wyjściu na wolność i prawidłową readaptację w środowisku zewnętrznym”20.
Kolejnym ważnym środkiem oddziaływania resocjalizacyjnego jest praca.
Więzień, pracując, często po raz pierwszy zdaje sobie sprawę, ile należy włożyć wysiłku, aby pracę wykonać, uczy się podejmowania decyzji oraz współpracy z innymi. Często bywa to jego pierwszy kontakt z „uczciwą” pracą.
18 Ibidem, s. 21.
” Ibidem, s. 258.
20 M. Kuć, Prawnepodsltmy resocjalizacji, op. dl., s. 31.