5806256241

4

(przede wszystkim po rubajjaty - „czterowiersze”). Dzieła twórców poisko-tatarskich cechuje ponadto inna wyobraźnia archetypiczna, zakorzeniona w tradycji islamskiej i mongolsko-koczowniczej. Jednocześnie pisanie w języku polskim ściśle wiąże twórców polsko-tatarskich z kręgiem wartości europejskich (chociażby poprzez zawarte w samym języku metafory potoczne, związki frazeologiczne, grecka lub łacińska etymologia dużej części wyrazów, itp.).

Mając powyższe na uwadze można twierdzić, iż literatura Tatarów polskich tworzy łącznik pomiędzy tradycją polską (czy szerzej: europejską) i kulturą muzułmańskiego Wschodu. Na styku odległych kultur wytworzyła się nie tylko nowa tożsamość narodowo-etniczna (składająca się z dwóch równorzędnych komponentów -„polskości” i „tatarskości”), lecz również nowy typ wyobraźni artystycznej.

Potraktowanie literatury tworzonej przez Tatarów polskich w dwudziestym wieku wyłącznie jako literatury tatarskiej albo też literatury polskiej tworzonej przez Tatarów lub pewnej odmiany polskiej literatury kresowej (ewentualnie regionalnej) mogłoby spowodować trudność we właściwej interpretacji tej twórczości. Badacz literatury polskiej, który zwykł odczytywać literaturę polską w odniesieniu do europejskiego kodu kulturowego, może nie zwrócić uwagi na to, że twórczość Tatarów, choć pisana w języku polskim, jest zarazem „poezją Wschodu i Zachodu”.

II.

CHARAKTERYSTYKA ZAWARTOŚCI BIBLIOGRAFII

Zestawienie bibliograficzne zawiera teksty autorstwa Tatarów polskich przynależące do szeroko rozumianej literatury pięknej: poezję, prozę poetycką, reportaż, esej, felieton, wspomnienia itp. W wyborze literatury podmiotu brano pod uwagę nacechowanie estetyczne utworów, przy czym funkcja estetyczna nie musiała być dominującą (nie różnicuje się w związku z tym tekstów pod względem celu, w jakim były one pisane). Nie ujęto tekstów informacyjnych i studiów naukowych oraz pojedynczych wierszy o charakterze okolicznościowym. Włączono natomiast najciekawsze z punktu widzenia ukształtowania stylistycznego teksty publicystyczne. W trakcie realizacji projektu zestawienie bibliograficzne będzie sukcesywnie uzupełniane. Po zakończeniu badań nad literaturą polsko-tatarską planowane jest wydanie monografii, gdzie będzie umieszczony ostateczny kształt bibliografii podmiotu.

Trudnym zagadnieniem jest też jednoznaczne określenie przynależności niektórych twórców do literatury polsko-tatarskiej. Kryterium etniczne jest w tym wypadku najważniejsze, ale nie może stanowić jedynego wyróżnika w procesie klasyfikacji literatury pięknej. Dlatego też do zestawienia bibliograficznego zdecydowano się włączyć teksty autorstwa Polaków o dalekich korzeniach tatarskich

© G. Czerwiński. Literatura polsko-tatarska po 1918 roku. Zestawienie bibliograficzne, Białystok: Katedra Badań Filologicznych „Wschód - Zachód” UwB, 2013. Przygotowano w ramach projektu badawczego „Literatura polsko-tatarska po 1918 roku". Projekt finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2012/07/B/HS2/00292.