5555241470

6

Wstęp

skim - choćby teorię postkolonialną - i może ich przybliżenie zainspiruje szerszą debatę. Artykuły mają dwojaki charakter. Jedne rozważają zagadnienia szczegółowe, by przez ich pryzmat lepiej ukazać międzynarodowe zjawiska i prawidłowości. Inne w syntetycznym wywodzie ujmują problemy w znacznie szerszej perspektywie. Łącznie prezentowane - choć mogą być czytane osobno - stanowią interesujący fragment wiedzy na temat współczesnych stosunków międzynarodowych.

Tom podzielono na pięć bloków tematycznych. Pierwszy, zatytułowany Teoretyczne ujęcia stosunków międzynarodowych, składa się z trzech studiów. Marek Pietraś prezentuje jedno z kluczowych zagadnień w inter-nacjologii - międzynarodowe reżimy w ujęciu zarówno praktycznym, jak i teoretycznym. Te swoiste instytucje, zobowiązujące uczestników stosunków międzynarodowych (zwłaszcza państwa) do konkretnych, wynegocjowanych sposobów postępowania, są obecne wszędzie tam, gdzie pojawia się potrzeba zbiorowych i harmonijnych zachowań, m.in. w wojskowości, gospodarce, a także ekologii. Przybliżając genezę, podstawy teoretyczne oraz istotę międzynarodowych reżimów, autor zastanawia się nad mechanizmami ich powstawania, funkcjonowania oraz skuteczności. Andrzej Dybczyński zajmuje się międzynarodowymi sojuszami: omawia skomplikowane procesy ich tworzenia, a także kresu, podkreślając, że jako jeden z „najstarszych fenomenów” są od dawna obiektem pogłębionych badań internacjologów. Autor podjął się naukowego wyzwania i zaproponował teorię międzynarodowych sojuszy opartą na własnych badaniach. Nie pomijając innych koncepcji teoretycznych, przedstawia ją głównie z perspektywy realizmu, gdyż ten paradygmat uważa za najbardziej efektywny, implikujący najbardziej istotne obserwacje teoretyczne. W opinii autora - mimo współcześnie słabnącej popularności realizmu - konstruowanie teorii sojuszy jest równocześnie tworzeniem jej realistycznej wersji. Ostatni w tej części tekst Andrzeja Polusa jest poświęcony postkolonialnej teorii stosunków międzynarodowych, dziś uznawanej za jedną z najprężniej rozwijających się teoretycznych koncepcji dotyczących tożsamości i społecznych relacji. Z perspektywy tej teorii w ramach nauki o stosunkach międzynarodowych są omawiane zagadnienia dominacji, imperializmu, samostanowienia narodów, powstawania nowych społeczeństw jako efektu rozpadu kolonialnych potęg. Autor po zreferowaniu podstawowych założeń teorii postkolonialnej - wciąż mało znanej w środowisku polskich internacjolo-