8125437372

PILICE NAD WIELKIEM

Fotografja Nr. 4 przedstawia fragment koło mostu kolejowego. Zator tu złożony jest wyłącznie z tafli lodu, który namarzł na spokojnej i płytkiej wodz.ie poza ostrogami przed u-tworzeniem się zatoru i następnie był połamany i zepchnięty pod most w postaci kilku fal przez napływające z góry masy.

Szczególne warunki pochodu lodów w b. r. są bardzo pouczające mojem

Polską część brzegów Morza Bałtyckiego w pojęciu, odpowiadającem lokalnemu terminowi „Wielkie Morze”, stanowi, jak wskazuje mapa, li-

Ujście Czarnowy do Wielkiego Morza.

Fot. H. Gąsiorowski.

nja od ujścia Piaśnicy na zachodzie po końcowy cypel półwyspu Helu na wschodzie. Zależnie od występujących na tej przestrzeni typów krajobrazowych dzieli się ona na trzy, morfologicznie odrębne części. Idąc od zachodu na wschód, są to: pierwsza część od ujścia Piaśnicy po półn.-zachodni narożnik t. zw. Kępy Swarzew-skiej; jest to tęren szerokich pradolin rzecznych (Błota Bielawskie, Kar-wicńskie, Piaśnica) z usypanym na nich tuż przy samem morzu wąskim pasem wydm, przecięty na zachodzie Piaśnicą, a na wschodzie Czarnawą.

zdaniem, wskutek czego pragnę podzielić się z kolegami swoimi spostrzeżeniami, które narazie udało mi się ująć w postaci załączonych foto-grafij.

Na fotografji Nr. 5 wysadzone na brzeg „baby” dają pojęcie o ich wymiarach, gdyż człowiek wysoki 1,75 m. jest prawie zupełnie zakryty poziomo leżącą krą lodową, podbitą śryżem.

od owego narożnika po nasadę półwyspu Helu w Hallerowie.. Wreszcie trzecią część stanowi utwór geologicznie najmłodszy, alluwialny, powstały z wydm półwysep Hel.

W temacie niniejszym wchodzi w grę druga z wymienionych części, a jest nią północny i w dalszym ciągu północno-wschodni brzeg Kępy Swarzewskiej. Ukształtowanie jego i kierunek daje podstawę do nieznacznego zróżniczkowania jego zachodniej i wschodniej części. Zachodnia to 3 km. długi pas między przylądkiem Rozewskim a wspomnianym półn.zachodnim narożnikiem Kępy, mającym kierunek wschód-zachód; wschodnia to znacznie dłuższy, bo 8-kilometro-

Bliższe obserwacje budowli regulacyjnych, narażonych na przejście tych mas śnieżnych musi być bardzo ciekawe, lecz efekt tego rodzaju pracy można będzie ocenić prawodopo-dobnie tylko z nastaniem letnich niskich stanów wody, ale wtedy nie da się odróżnić, co zawdzięczamy lodom wiosennym, co działaniu olbrzymiego przepływu wysokich wód, a co pochodowi lodów w ubiegłej jesieni.

INI. SZACHTMAJER

MORZEM

szym zaś jest sam przylądek. Zawisł bezpośrednio nad morzem ścianą niemal prostopadłą, 54 m. wysoką. Atakowany spienioną zaciekłością fal mo-

Przylądek Rozewski. Najbardziej na północ wysunięty punkt polskiego wybrzeża.

Fot. H. Gąsiorowski.

rza, usiłującego odsunąć go od siebie, nie ma pod sobą plaży, podobnie jak przylądek Oksywski; umocniony jest cementową buną, zabezpieczającą go od podmywania i usuwania się. Wreszcie ujście jaru w jego wschodniej części, nasrożone charakterystyczną, grzebieniastą krawędzią, czynią przylądek Rozewski istotnie najpiękniejszym fragmentem naszego wybrzeża.

Kilkaset metrów dalej na zachodzie powraca normalna forma wybrzeża klifowego, t. j. klif, oddzielony plażą od morza. Stoi więc nad nią mur lądu, poorany młodziuchnemi jarkami, rynnami, nadającemi mu formy, jakby rzędu stożków, kopie, dachów i daszków. Lasu na nim już niema; miejsce poważnych buków zajęły tu gą-

Wielkie Morze w Hallerowie. W dali półwysep Helski.

Fot. H. Gąsiorowski.

Druga część pokrywa się w całości z północnym brzegiem Kępy Swa-rzewskiej, a więc jest to stary, pierwotny, kilkadziesiąt metrów wzniesiony nad morzem, ląd na przestrzeni

Przylądek Rozewski. widziany z Jastrzębiej Góry nad Chłapowem.

Fot. H. Gąsiorowski.

wy odcinek między Przylądkiem Rozewskim a Hallerowem, ciągnący się w kierunku od półn.-zachodu na po-łudn.-wschód, a nacechowany stop-niowem obniżaniem się brzegu Kępy na przestrzeni od Jastrzębiej Góry do Wielkiej Wsi. Obie połacie dzieli od siebie przylądek Rozewski, wysunięty, jak baszta w Wielkie Morze.

Brzeg kępy, o którym mowa, przedstawia na całej swej długości niezwykle charakterystyczne, wybitnie typowe formy klifowe i tu wytworzone krajobrazy są bezsprzecznie najpiękniejsze na całem polskiem wybrzeżu. Zwłaszcza przepiękna jest zachodnia część, t. j. przestrzeń na zachód od przylądka Rozewskiego. Najpiękniej-

Vjście jaru koło przylądka Rozewskiego.

Fot. H. Gąsiorowski.

szcze rokitnika, żarnowca i innych krzewów. Dalej na zachodzie odsłaniają się jednak i zupełnie nagie ściany, znacznej, bo również około 50 m. wysokości, wśród których z pod warstw

5