2) Majątkowe i niemajątkowe
• Prawa niemajątkowe: prawa osobiste, prawa rodzinne niemajątkowe, prawa autorskie osobiste
• Przeważnie prawa o charakterze niemajątkowym są niezbywalne , a prawa o charakterze majątkowym są zbywalne (wyjątek stanowi prawo użytkowania)
3) Zbywalne i niezbywalne
4) Związane i akcesoryjne
• Związane - występują w powiązaniu z innym prawem podmiotowym —> podmiotem takiego prawa może być tylko podmiot innego prawa. Przeciwieństwem praw związanych są prawa wolne.
• Akcesoryjne - służą zabezpieczeniu innego prawa. Obok praw akcesoryjnych istnieją prawa główne/samoistne.
• *ekspektatywy - sytuacje prawne, przygotowujące do powstania prawa podmiotowego Nabycie prawa podmiotowego:
PIERWOTNE - nie występuje związek prawny pomiędzy dotychczasowym uprawnionym a nabywcą praw, brak relacji zbywca-nabywca, rzecz nabywa się bez jej obciążeń (ale występują wyjątki od tej zasady, np. przy zasiedzeniu)
POCHODNE-występuje relacja zbywca-nabywca.
Rodzaje pochodnego nabycia prawa podmiotowego:
• Translatywne - dane prawo przechodzi w całości z jednego podmiotu na inny
• Konstytutywne - nabywca staje się podmiotem nowego prawa, wywodzącego się z innego prawa, przysługującego zbywcy
!! Nemo plus iuris in alium transferre potest ąuam ipse habet - nie można przenieść więcej praw, niż się samemu posiada. Wyjątki od zasady nemo plus iuris: art. 83§2, art. 169 KC - nabywca działający w dobrej wierze nabywa rzecz, nawet jeżeli zbywca nie był uprawniony do rozporządzania rzeczą-»ochrona osób działających w dobrej wierze
• Następstwo pod tytułem ogólnym (sukcesja uniwersalna) - przejście w wyniku jednego zdarzenia prawnego określonej masy majątkowej (praw i obowiązków) z jednego podmiotu na inny, np. dziedziczenie
• Następstwo pod tytułem szczególnym (sukcesja singularna) - nabycie w drodze jednego zdarzenia prawnego określonego, sprecyzowanego prawa, np. umowa sprzedaży
• *sukcesja uniwersalna częściowa - występuje przy podziale spółek, art. 531 KSH
KOLIZJA PRAW PODMIOTOWYCH:
> Zasada pierwszeństwa - głównie w odniesieniu do praw rzeczowych; w ustawie określa się, które z praw ma być realizowane w pierwszej kolejności (prior tempore, potioriure)
> Zasada redukcji praw - w przypadku praw o tym samym pierwszeństwie; każde z praw jest wówczas zaspokajane w części, proporcjonalnie do pozostałych
> Zbieg roszczeń - występuje, gdy jeden stan faktyczny podpada pod hipotezy kilku norm, a z ich dyspozycji wynikają różne roszczenia. Powstaje wówczas wiele roszczeń, a wybór między nimi należy do uprawnionego
NADUŻYCIE PRAWA - formalnie mieści się w granicach prawa, ale ze względu na ocenę działań jest negatywne, prowadzi do niesłusznych gospodarczo lub moralnie działań. Pewnym problemem jest subiektywizm i ocenność nadużyć prawa.
Na art. 5 KC można się powołać tylko w konkretnym przypadku i może on służyć jedynie do obrony, a nie do ataku. „Zasada czystych rąk" - z art. 5 nie może korzystać ktoś, kto sam nadużywa prawa.
5