Spawarka impulsowa do spawania metodąTTIG
P R O J E K Y
Spawarka impulsowa
do spawania metodą TIG
Spawarka do spawania metodą zawartych w argonie. Łuk elekt-
Budową urządze�
TIG (w osłonie gazu oboj�tnego) ryczny, stanowiący �r�dło ciepła,
podobnych do opisanego
jest przeznaczona do łączenia me- jarzy si� pomi�dzy elektrodą wol-
w artykule zajmuje si�
tali szlachetnych, miedzi i stop�w framową a materiałem spawanym,
stosunkowo niewielu
miedzi, stali nierdzewnych i w�g- powodując jego nadtopienie
elektronik�w. Informacje
lowych. Nadaje si� r�wnieł do w miejscu łączenia. Spawanie od-
praktyczne, niezb�dne do
lutowania twardego (temperatura bywa si� poprzez nadtopienie kra-
�panowania" nad dułymi
topnienia spoiwa wynosi powyłej w�dzi łączonych detali bez ułycia
prądami, są trudno dost�pne
500oC), gdy lutowie jest stopem, materiał�w dodatkowych albo z ich
w krajowej literaturze. Jest
kt�rego gł�wnym składnikiem jest ułyciem. Skład metalurgiczny ma-
wi�c niebywała okazja do
srebro. Urządzeniem tym nie moł- teriału dodatkowego jest zbliłony
poznania tajnik�w budowy na spawaĘ aluminium, gdył w ta- lub taki sam, jak materiału spa-
kim przypadku na wyjściu spawar- wanego.
i działania nowoczesnego
ki jest wymagany prąd przemienny. Post�p w technologii wytwa-
urządzenia spawalniczego.
Do ochrony elektrody i obszaru rzania element�w energoelektro-
Rekomendacje: projekt
nadtopionego metalu powszechnie nicznych (tyrystory, tranzystory
z pogranicza elektryki
stosowany jest argon (Ar). Nato-
i elektroniki, kt�ry szczeg�lnie
Dane techniczne
miast elektroda wykonana jest
polecamy Czytelnikom
' zasilanie: 220V/50 Hz,
z wolframu z niewielkim dodat-
podejmującym pr�by
' napięcie biegu jałowego: 68 V,
kiem takich pierwiastk�w jak thor
' maks. prąd spawania: 140 A,
samodzielnej budowy
(Th), itr (Y) i innych. Elektroda
' min. prąd spawania: 20 A,
sterownik�w do spawarek
wolframowa stosowana w metodzie
' zakres regulacji prądu bazowego (Ib): 20 do 140 A,
i innych urządze�
spawania TIG jest cz�sto opisywa- ' zakres regulacji prądu impulsu (Ii): 20 do 140 A,
' zakres regulacji czasu przerwy pomiędzy
wysokoprądowych. na w literaturze fachowej jako
impulsami (tp): 0,06 do 1 s,
�nietopliwa�, co jest tylko cz�ś-
' zakres regulacji czasu impulsu (ti): 0,06 do 1 s,
ciowo (teoretycznie) prawdziwe,
' opóx
nienie wypływu gazu: 5 s,
bowiem ulega zułyciu wskutek ' wydatek gazu ochronnego: 8 do 12 l/min.
(argon),
dułej g�stości prądu wyjściowego,
' inicjacja łuku spawalniczego: poprzez
tzn. zbyt dułego prądu roboczego
zwarcie elektrody wolframowej do materiału
w stosunku do średnicy elektrody
spawanego,
(po prostu stapia si�), bąd� ulega
' wymiary: szer. 200, wys.250, dł. 445 mm,
zułyciu wskutek zanieczyszcze� ' waga: 25 kg.
Elektronika Praktyczna 12/2003
27
Spawarka impulsowa do spawania metodą TIG
spawarka parametrami nie odbie-
gała od analogicznych wyrob�w
fabrycznych.
Budowa spawarki do
spawania r�cznego
Spawanie r�czne elektrodami
otulonymi (do niedawna najpo-
wszechniejsza metoda łukowego
łączenia metali) wymaga �r�deł
prądu (zar�wno stałego, jak i prze-
miennego) o silnie opadającej sta-
tycznej charakterystyce wyjściowej.
Na rys. 1 przedstawiono zalełnośĘ
Rys. 2. Przebieg prądu spawania
mi�dzy napi�ciem a prądem przy
Rys. 1. Zależność pomiędzy
w funkcji czasu w metodzie
napięciem a prądem przy różnych r�łnych wartościach prądu spawa-
IMPULSTIG
wartościach prądu spawania
nia. Symbolem Uo oznaczono na-
pi�cie biegu jałowego - zwykle r�wno wartośĘ prądu bazowego, jak
dułej mocy) umołliwił budow� mieści si� w zakresie od 48 do i impulsu mołna płynnie regulo-
spawarek do spawania metodą 70 V i jest takie samo co do waĘ w pełnym zakresie. Czas trwa-
TIG, w kt�rej prąd spawania wartości w całym zakresie regula- nia impulsu (ti) jest płynnie regu-
zmienia si� w czasie, przy czym cji. Prądy Iz1...Iz4 oznaczają prądy lowany, tak samo reguluje si� czas
zar�wno parametry prądowe, jak zwarcia dla r�łnych nastaw. Na- trwania przerwy mi�dzy impulsami
i czasowe spawarki mołna regu- tomiast napi�cie spawania (Usp) (tp). W spawarkach TIG i IMPUL-
lowaĘ w szerokim zakresie. W li- wyliczono empirycznie dla spawa- TIG uzyskuje si� znacznie mniejsze
teraturze fachowej takim urządze- rek do r�cznego spawania łukowe- minimalne prądy spawania nił przy
niom nadano nazw� IMPULSTIG go elektrodami otulonym i wynosi spawaniu elektrodami otulonymi.
lub PULSTIG. Impulsowe spawa- Usp [V] = 20 + 0,04 Isp, z czego Po przytoczeniu podstawo-
nie TIG umołliwia wprowadzenie wynika, łe np. przy 100-ampero- wych informacji dotyczących bu-
do spoiny znacznie mniejszych wym prądzie spawania napi�cie dowy i działania spawarek do
ilości ciepła, uzyskując ten sam spawania jest r�wne 24 V. Jedną spawania r�cznego elektrodami
efekt, co dla zwykłej spawarki z najprostszych metod regulacji otulonymi i metodą impulsową
TIG. Ponadto, szczeg�lnie przy prądu spawania w transformatorze TIG, poniłej przedstawiam opis
wykonywaniu konstrukcji ze stali jest regulacja z przemieszczanym budowy spawarki do spawania
nierdzewnych z zastosowaniem mechanicznie tzw. bocznikiem impulsowego TIG.
spawania impulsowego, deforma- magnetycznym wprowadzanym
cja konstrukcji wskutek napr�łe� w obw�d magnetyczny transforma- Schemat blokowy
termicznych jest znacznie mniej- tora spawalniczego. Taki transfor- Na rys. 3 przedstawiono sche-
sza. Metoda impulsowa umołli- mator b�dzie ułyty do budowy mat blokowy spawarki impulsowej
wia r�wnieł spawanie detali o ma- spawarki IMPULSTIG, i w modelo- TIG. Transformator spawalniczy Ts
łym przekroju i znacznie r�łnią- wym wykonaniu zastosowano pochodzi ze spawarki Besterka
cych si� grubością ścianek. Dla transformator ze spawarki Besterek 1600 i zasilany jest z sieci 220 V
przykładu: opisaną spawarką po- 1600, produkowanej przez firm� poprzez wyłącznik W1. Mołna
łączono płytk� grubości 0,6 mm �Bester� z Bielawy. ułyĘ kałdego innego transformato-
z rurką o grubości ścianki 2 mm ra spawalniczego, pod warunkiem
wykonaną ze stali nierdzewnej Budowa spawarki do łe regulacja prądu spawania od-
oraz pospawano dwie płytki spawania impulsowego bywa si� za pomocą bocznika
o grubości 0,5 i 1 mm, a takłe Podobnie jak do spawania r�cz- magnetycznego. Bocznik magne-
wykonano termoogniwa pomiaro- nego elektrodami otulonymi, spa- tyczny naleły usunąĘ z rdzenia
we z drutu platynowego o średni- warka do spawania impulsowego transformatora, gdył funkcj� regu-
cy 0,8 mm. ma silnie opadającą wyjściową cha- latora prądu spawania przejmą
W przekonaniu, łe cz�śĘ Czy- rakterystyk� statyczną. R�łnią si� tyrystory Ty1 i Ty2, kt�re z dio-
telnik�w jest zainteresowana bu- one jedynie tym, ił w czasie spa- dami D1 i D2 stanowią prostownik
dową spawarki impulsowej TIG wania prąd zmienia swoją wartośĘ pełnookresowy dułej mocy. UłyĘ
oraz ze wzgl�du na wysoką cen� według wcześniej dokonanych naleły tyrystor�w o prądzie prze-
podobnych fabrycznych wyrob�w, przez ułytkownika nastaw. Na rys. wodzenia min. 150 A i wstecznym
przedstawiam przykład wykona- 2 zobrazowano przebieg prądu spa- napi�ciu min. 200 V. Takie same
nia samodzielnie takiego urządze- wania w funkcji czasu w metodzie wymagania dotyczą diod D1 i D2.
nia. Jego konstrukcj� zaplanowano IMPULSTIG. Symbolem Ib ozna- Elementy te naleły umieściĘ na
tak, aby ponieśĘ jak najmniejsze czono prąd bazowy (zwykle nie jest radiatorach chłodzonych przez
koszty materiał�w i robocizny mniejszy nił 10 A), natomiast prąd wentylator. Wentylator musi r�w-
z uwzgl�dnieniem łatwości dost�- impulsu symbolem Ii (maksymalnie nieł usunąĘ ciepło wytworzone
pu do poszczeg�lnych podzespo- osiąga wartośĘ najwyłszą dla da- w transformatorze spawalniczym.
ł�w, starając si� przy tym, aby nego �r�dła prądu spawania). Za- Diody D3 i D4 (wykorzystano mos-
Elektronika Praktyczna 12/2003
28
Spawarka impulsowa do spawania metodą TIG
tek prostowniczy o prądzie 25 A)
załączane stykami S1 i S2 przeka�-
nika P1 wraz z opornikiem druto-
wym R1 i R2 oraz kondensatorem
C1 stanowią elementy obwodu
znacznie poprawiającego stabilnośĘ
łuku spawalniczego.
Transformator Tr1 o napi�ciu
wyjściowym 24 i 12 V słuły do
zasilania bloku elektroniki, elek-
trozaworu gazu oraz sterowania
funkcją start-stop procesu spawa-
nia. Poniewał zar�wno bezpośred-
nio przed jak i po zako�czeniu
spawania na elektrodzie wolfra-
mowej nie mołe wyst�powaĘ na-
pi�cie, uzyskano to poprzez od-
powiednie wysterowanie tyrysto-
r�w. Z tego wynika, łe tyrystory
spełniają podw�jną rol�: regulato-
ra i wyłącznika prądu spawania.
Do bieguna ujemnego prostownika
mocy jest podłączony przew�d
prądowy palnika TIG. Palnik ma
złołoną mechanicznie budow�
(łatwo osiągalny jest w hurtow-
niach artykuł�w spawalniczych).
Wewnątrz niego umieszcza si�
w specjalnej miedzianej tulei elek-
trod� wolframową zako�czoną
z jednej strony dyszą ceramiczną,
a z drugiej zakr�caną obsadką
z uszczelką. Do palnika doprowa-
dzony jest wął igelitowy do do-
Rys. 3. Schemat blokowy spawarki TIG
starczenia gazu ochronnego oraz
2-łyłowy przew�d sterowniczy wania. Ma to na celu ochron� polaryzuje baz� tranzystora T1
podłączony do mikrowyłącznika gorącej jeszcze elektrody wolfra- poprzez dzielnik napi�ciowy
Wp umieszczonego w r�kojeści mowej i niezastygłego jeziorka złołony z opornik�w R3 i R4.
palnika. Wyłącznik ten steruje ciekłego metalu przed utleniają- Tranzystory T1 i T2 tworzą obw�d
włączaniem i wyłączaniem spawa- cym wpływem powietrza. detektora �zera� napi�cia sieci
nia poprzez przeka�nik małej mo- Blok elektroniki steruje para- zasilającej (rys. 5). Kolektor tran-
cy P2, kt�rego cewka zasilana jest metrami spawarki, tj. prądem spa- zystora T2 jest podłączony do
z oddzielnego uzwojenia (12 V) wania i przebiegami czasowymi wejśĘ układ�w scalonych US2
transformatora Tr1, co wynika impuls�w - jest połączony z po- i US3, kt�re pracują w konfiguracji
z konieczności galwanicznego od- tencjometrami umieszczonymi generator�w monostabilnych. Kał-
dzielenia obwodu sterowania od w płycie przedniej, kt�rymi wpły- dorazowo, gdy na wejściu tych
innych obwod�w elektrycznych. wa si� na parametry spawania. układ�w wystąpi zbocze opadają-
Do bieguna dodatniego pros- Dioda LED świeci w takt wyst�- ce, to na ich wyjściach (wypro-
townika mocy podłączony jest powania prądu impulsu. wadzenie 3) wystąpią poziomy
przew�d miedziany o przekroju Spawarki IMPULSTIG mołna wysokie, kt�rych czas trwania
32 mm2 (w izolacji gumowej), za- ułyĘ r�wnieł do spawania elek- wynosi tH = 1,1 (PR1+R8)*C5 i tH
ko�czony imakiem lub zaciskiem trodami otulonymi. W�wczas na- = 1,1*(PR2+R10)*C6. Uzyskano
spr�łynowym - podłączany jest do leły zmieniĘ palnik TIG na zwyk- minimalny czas trwania impulsu
materiału spawanego, tzw. masy. ły uchwyt spawalniczy, przełącz- r�wny 1,25 ms (rys. 6) i czas
Gaz ochronny (argon) czerpany nik rodzaju pracy Prp (rys. 4) maksymalny 7,81 ms (rys. 7).
jest z butli poprzez reduktor gazu, ustawiĘ w odpowiednim po- W tym zakresie czasu mołna re-
kt�ry jest zaopatrzony w przepły- łołeniu, a potencjometry wartości gulowaĘ potencjometrami PR1
womierz, i poprzez wął gumowy prądu ustawiĘ w takim samym i PR2 czas trwania wysokiego
(lub igelitowy) dostarczany do połołeniu (eliminacja efektu pul- poziomu na wyjściu generator�w
kr�Ęca zamocowanego w obudo- sowania). US2 i US3 (zbocze opadające syg-
wie spawarki. Wewnątrz spawarki Na rys. 4 przedstawiono sche- nału wyjściowego uaktywnia
gaz przepływa poprzez elektroza- mat elektryczny spawarki. Napi�- układ sterowania bramkami tyrys-
w�r, kt�ry wyłącza si� po ok. cie wt�rne z transformatora Tr1 tor�w Ty1 i Ty2), a tym samym
5 s od momentu zako�czenia spa- (po wyprostowaniu - mostek Pr1) umołliwia regulacj� prądu wyj-
Elektronika Praktyczna 12/2003
29
Spawarka impulsowa do spawania metodą TIG
Rys. 4. Schemat elektryczny spawarki
Elektronika Praktyczna 12/2003
30
Spawarka impulsowa do spawania metodą TIG
ściowego spawarki. Potencjomet-
rem PR1 regulowany jest prąd
bazowy (Ib), natomiast potencjo-
metrem PR2 nastawiany jest
prąd impulsu (Ii). Sygnały wyj-
ściowe z obwod�w US2 i US3 są
�negowane� (odwracane) przez
tranzystory T3 i T5, kt�rych ko-
lektory są ze sobą połączone.
W oparciu o układ scalony US6
(NE 555) jest zbudowany przerzut-
nik astabilny, kt�rego zadaniem
jest generowanie impuls�w steru-
Rys. 8. Przebieg napięcia na
jących bezpośrednio tranzystorem
Rys. 5. Przebieg napięcia na
wyjściu układu US6
wyjściu detektora zera sieci (jego T7, w kt�rego kolektorze jest
rolę spełniają tranzystory T1 i T2) - włączone uzwojenie pierwotne
przebieg na wejściach wyzwalają-
transformatora (Tr2) sterującego czują tranzystory T3 i T5. Styki
cych układów czasowych US2 i US3
bramkami tyrystor�w. Na wyjściu przełącznika rodzaju pracy Prp
US6 (wyprowadzenie 3) uzyskano dla trybu spawania elektrodą otu-
przebieg prostokątny o cz�stotli- loną zwierają do masy baz� tran-
wości 1,74 kHz i o czasie trwania zystora T8, tym samym uniemoł-
impulsu ok. 47 mikrosekund (rys. liwiając włączenie elektrozaworu
8). Sterowanie bramkami tyrysto- gazu, a drugi zesp�ł styk�w Prp
r�w pakietem impuls�w daje gwa- załącza przeka�nik P3. W obwo-
rancj� pewnego ich załączenia. Do dzie sterowania jest wyłącznik
bazy tranzystora T7 dołączone są termiczny Wt.
kolektory tranzystor�w T3 i T5, Stabilizator napi�cia US1
kt�re spełniają rol� kluczy bloku- (Ul7812) zaopatrzony jest w radia-
jących tranzystor T7. Uzwojenie tor z blachy aluminiowej o gruboś-
wt�rne transformatora Tr2 stano- ci 2 mm o powierzchni ok. 8 cm2.
wią dwa uzwojenia galwanicznie Transformator Tr2 wykonany
od siebie oddzielone i dołączone jest z kształtek typu EI o powierz-
mi�dzy bramk� i katod� tyrysto- chni kolumny środkowej r�wnej
r�w Ty1 i Ty2. Naleły pami�taĘ, 1 cm2. Doskonale nadają si� do
Rys. 6. Najkrótszy czas impulsu
łe polaryzacja impulsu przyłoło- wykorzystania transformatory
uzyskiwany na wyjściu generatorów
nego do bramki tyrystora jest montowane w tarczowych apara-
monostabilnych wynosi 1,25 ms
dodatnia wzgl�dem katody. tach telefonicznych (produkowa-
(przebieg na wyjściach układów
Układy scalone US4 i US5 pra- nych przed laty przez RWT Ra-
scalonych US2 i US3 przy
cują jako przerzutniki monostabil- dom), kt�rych karkasy przystoso-
minimalnym prądzie wyjściowym
ne w połączeniu kaskadowym za- wane są do montału na płytce
spawarki)
mkni�tym. Oznacza to, łe opada- drukowanej. Uzwojenie pierwotne
jące zbocze sygnału wyjściowego naleły wykonaĘ drutem DNE 0,2
jednego z przerzutnik�w uaktyw- - 100 zwoj�w, natomiast uzwo-
nia wejście drugiego przerzutnika. jenia wt�rne mają po 70 zwoj�w
Zalełności na czas trwania drutem DNE 0,2. Naleły zadbaĘ
impulsu (tH) są takie same, jak takłe o staranne odizolowanie od
w przypadku układ�w US2 i US3. siebie poszczeg�lnych uzwoje�.
Czas trwania impulsu wyjściowe- Diody D9 i D10 są polaryzowane
go kałdego z dw�ch przerzutni- zaporowo w stosunku do polary-
k�w mołna regulowaĘ płynnie zacji impulsu wyjściowego trans-
w zakresie od 0,06 do 1 sekundy. formatora Tr2. Przed montałem
Potencjometrem PR3 regulowany tych diod niezb�dne staje si�
jest czas przerwy pomi�dzy im- ułycie oscyloskopu w celu okreś-
pulsami, natomiast potencjomet- lenia polaryzacji impulsu. Zaleca
rem PR4 reguluje si� czas trwania si� stosowanie podstawek pod
impulsu prądu spawania. Dioda układy scalone US2...US6. Trans-
LED, umieszczona na płycie formator Tr1 220/24/12 V ma moc
czołowej spawarki, świeci si� ok. 20 VA.
Rys. 7. Najdłuższy czas impulsu
uzyskiwany na wyjściu generatorów podczas trwania impulsu. Ele-
monostabilnych wynosi 7,81 ms
menty D6, C17 i R17 umołliwiają Montał i uruchomienie
(przebieg na wyjściach układów
pewną prac� generatora. Wyjścia Dułe trudności mołe sprawiĘ
scalonych US2 i US3 przy
układ�w US4 i US5 sterują ba- wykonanie obudowy. Powinna
maksymalnym prądzie wyjściowym
zami tranzystor�w T6 i T4, kt�re byĘ wykonana z blachy, np. sta-
spawarki)
(zgodnie z nastawą czasową) klu- lowej, i musi byĘ stabilna mecha-
Elektronika Praktyczna 12/2003
31
Spawarka impulsowa do spawania metodą TIG
rannie sprawdzone przed monta-
WYKAZ ELEMENTÓW
łem oraz przed uruchomieniem.
Rezystory
Płytka bloku elektroniki po-
R1: 6...10 &!/40 W
winna byĘ montowana jak najda-
R2: 2,2 k&!/5 W
lej od transformatora spawalnicze-
R3...R7, R9, R11...R15, R23: 5,1 k&!
go, najlepiej w pobliłu potencjo-
R8, R10: 200 &!
metr�w regulacyjnych. Płytka
R16, R18...R20, R25, R27: 1 k&!
z transformatorem sterującym
R17: 1 M&!
bramkami tyrystor�w oraz z ukła-
R21: 1,2 k&!
dem czasowym dla elektrozaworu
R24, R26: 10 &!
gazu powinna byĘ montowana tuł
R22: 22 k&!
przy tyrystorach. Przeka�nik P1 R28: 27 k&!
(typ R15. prod. Relpol �ary) musi PR1, PR2: potencjometr 1 k&!
byĘ umieszczony w pobliłu pros- PR3, PR4: potencjometr 22 k&!
Rys. 9. Przebieg prądu wyjściowego
Kondensatory
spawarki (przez 6 półokresów sieci townika mocy. Na koniec monto-
C1: 10 �F/150 V
zasilającej płynie prąd bazowy wane są przewody o małych prze-
C2: 4,7 �F/25 V
i przez 6 półokresów występuje prąd
krojach. W ich pewnym zamoco-
C3: 100 �F/35 V
impulsu)
waniu do wewn�trznych kraw�dzi
C4; 100 �F/16 V
obudowy skuteczny okazał si�
C5, C6; 4,7 �F/16V
nicznie. Mołna wykorzystaĘ go- klej Super Glue.
C7, C8, C13, C14, C16; 100 nF
tową obudow�, o wystarczająco Po sprawdzeniu prawidłowości
C9, C10: 22 �F/50V
dułej kubaturze, od spawarki do montału wszystkich podzespoł�w
C11, C12: 10 nF
spawania r�cznego. W pierwszej i okablowania mołna przystąpiĘ
C15: 33 nF
kolejności naleły zaplanowaĘ roz- do uruchomienia spawarki.
C17: 2,2 �F/16 V
mieszczenie podzespoł�w naj- Przed włączeniem do sieci za-
C18: 10 �F/35 V
wi�kszych gabarytowo, tj. trans- silającej naleły odłączyĘ uzwoje-
C19: 47 �F/35 V (dobrać)
formatora spawalniczego, pros- nie pierwotne transformatora spa-
C20: 100 nF/63 V
townika mocy z radiatorami walniczego. SprawdziĘ, czy regu-
Półprzewodniki
i wentylatorem usuwającym po- lacja wszystkich funkcji spawarki
D1, D2: dioda 150 A/200 V
wietrze z wn�trza spawarki. Na- jest prawidłowa. Szczeg�lnie na- D3, D4: dioda 25 A/200 V lub
leły zadbaĘ, aby wentylator r�w- leły zwr�ciĘ uwag� na polaryzacj� 1/2 mostka prostowniczego
D5, D8...D12: dioda 1 A/200 V
nie skutecznie schładzał prostow- impuls�w sterujących bramkami
LED: dowolny
nik mocy, jak i transformator spa- tyrystor�w. W tym przypadku nie-
D6, D7, D13: dioda krzemowa,
walniczy. Na oporniku R1, zb�dny jest oscyloskop i por�wna-
małej mocy
w przypadku spawania małymi nie z zamieszczonymi oscylogra-
Pr1, Pr2, Pr3: mostek prostowniczy
prądami, wydziela si� duła ilośĘ mami. Po dokładnym sprawdze-
1A/200 V
ciepła Zatem naleły go umieściĘ niu przebieg�w mołna podłączyĘ
T1...T6: BC107 lub podobne
w strumieniu przepływu powiet- transformator spawalniczy.
T7, T8: TIP122 lub podone
rza chłodzącego. Sprawdzenie całości odbywa si�
(Darlington)
Nast�pnie naleły zamontowaĘ poprzez podłączenie do wyjścia
US1: UL7812 lub podobny
kr�Ęce (wejściowy i wyjściowy) spawarki opornika o mocy co
(stabilizator 12 V)
gazu ochronnego. Potem powinien najmniej 1000 W i oporności
US2...US6: NE555
byĘ montowany, jak najdalej od 1 do 5 &!. Na ekranie oscylosko-
Różne
transformatora spawalniczego, pu zauwałymy przebieg napi�cia
Tr1: transformator 220V/24V/12V
transformator Tr1. Jeśli nie jest to (na oporniku) przedstawiony na 20VA
Ts, Tr2: transformator - patrz opis
mołliwe, naleły transformator Tr1 rys. 9.
P1: przekaz
nik typ R15, cewka
ochroniĘ ekranem z blachy stalo- Po stwierdzeniu prawidłowości
24V/50 Hz (trzy zestawy styków)
wej o grubości 1...2 mm. Na ko- działania spawarki pora przystą-
P2: przekaz
nik - styki 1 A, cewka
niec montowane są cztery poten- piĘ do spawania. Elektrod� wol-
24 V
cjometry, dioda LED, gniazdo ste- framową przygotowuje si� po-
P3: przekaz
nik - styki 1 A, cewka
rujące i bezpiecznikowe, wyłącz- przez zeszlifowanie jej ko�ca
12 V
nik oraz przew�d sieciowy, a tak- w kształt stołka, kt�rego wyso-
W1: wyłącznik 25 A/250 V
łe przełącznik rodzaju pracy Prp. kośĘ wynosi od 3 do 5 średnic
Ws: wyłącznik 1 A/250 V
Tak rozmieszczone podzespoły na- elektrody. Dob�r średnic elektrod
W: wentylator 220 V/50 Hz
leły połączyĘ przewodami, zaczy- wolframowych zaleły od prądu
B: bezpiecznik topikowy 1 A
nając od tych o najwi�kszych spawania. W przypadku opisanej
EZ: elektrozawór gazu, cewka
przekrojach. spawarki wynosi od 1 do 2,5 mm.
24 V/50 Hz
Bardzo wałne jest, aby spawar- Po podłączeniu gazu i stwier- Palnik TIG: typ USM-200 lub
ka była skutecznie zabezpieczona dzeniu jego wypływu z dyszy pal- podobny
Wp: gniazdo sterujące
przed porałeniem elektrycznym nika, inicjuje si� łuk spawalniczy
Wt: wyłącznik termiczny,
ułytkownika. Wszystkie przewody poprzez umiej�tne, chwilowe
umieszczony na uzwojeniu
i podzespoły, b�dące pod napi�- zwarcie z materiałem spawanym,
transformatora spawalniczego
ciem sieci zasilającej, muszą mieĘ oderwanie elektrody i �utrzyma-
Prp: mikroprzełącznik rodzaju pracy
odpowiednią izolacj� i zostaĘ sta- nie� łuku.
Elektronika Praktyczna 12/2003
32
Spawarka impulsowa do spawania metodą TIG
Wszystkie trzy pr�bki są ze stali
nierdzewnej.
Na koniec przypomn� o ko-
nieczności stosowania środk�w
ochrony osobistej. Całe ciało pod-
czas spawania łukowego musi byĘ
osłoni�te. Dotyczy to szczeg�lnie
twarzy, kt�rą naleły osłoniĘ od-
powiednią maską spawalniczą. Ig-
norowanie tego zabezpieczenia
grozi powałnymi nast�pstwami
dla zdrowia.
Stanisław Krasicki, [e-mail]
Literatura:
Poradnik Inłyniera - Spawal-
Fot. 10. Przykład połączenia pachwinowego po częściowym wytrawieniu
nictwo, Wydawnictwa Naukowo
za pomocą specjalnej pasty
Techniczne, tom I i II, W-wa 1983 r.
Uwagi ko�cowe artykułu jest wyłącznie opis doc. dr inł. Stanisław Bryś i inni.
Zagadnienia spawalnicze budowy spawarki. Przemysł wy-
przedstawiłem tylko w szczątko- tw�rczy urządze� spawalniczych
wym zakresie, gdył celem tego dostarcza wiele r�łnych spawa-
rek, cz�sto sterowanych mikropro-
cesorami. Dlatego zainteresowa-
nych odsyłam do specjalistycznej
literatury oraz do ukazującego si�
co miesiąc fachowego pisma
�Przegląd Spawalnictwa�.
Trzy pr�bki (fot. 10...12) obra-
zują praktyczne mołliwości opi-
sanej spawarki. Połączenia pach-
winowe wykonane zostały z uły-
ciem materiału dodatkowego,
przy czym spoina w pr�b-
ce z fot. 10 i 11 została
wytrawiona za po-
mocą specjalnej
pasty (do nabycia
w hurtowniach artykuł�w
spawalniczych) oraz cz�ścio-
wo wypolerowana pastami po-
lerskimi. Pr�bka pokazana na fot.
Fot. 11. Przykład połączenia
12 przedstawia wygląd połączenia
pachwinowego po częściowym
wytrawieniu za pomocą specjalnej bezpośrednio po spawaniu (bez
pasty oraz częściowo wypolerowa- stosowania środk�w chemicznych
Fot. 12. Wygląd połączenia
nego pastami polerskimi
i polerowania mechanicznego). bezpośrednio po spawaniu
Elektronika Praktyczna 12/2003
33