Wstęp do Listu do Efezjan Wstęp do Listu do Efezjan         Tak zwany List do Efezjan - oto jak należy określić to cenne pismo Pawłowe, na podstawie obecnego stanu badań nad nim. Zarówno bowiem sprawdziany zewnętrzne (np. brak słów "w Efezie" w Ef 1,1 w najstarszych rękopisach oraz wahania w tradycji co do adresatów), jak sprawdziany wewnętrzne (np. brak żywszych akcentów osobistych w liście do Kościoła, który Apostoł osobiście założył i przez trzy lata bezpośrednio pouczał), nie pozwalają uznać za adresatów tego listu samych Efezjan. W zamiarach Apostoła był to zapewne list okrężny, przeznaczony do kolejnego odczytania w kilku Kościołach Azji Mniejszej, w tej liczbie i w Efezie. Część uczonych uznaje ten list za zaginiony list do Laodycejczyków (por. Kol 4,16).         Liczne podobieństwa tak co do języka i stylu, jak i co do treści, zachodzące między tym pismem a listami św. Pawła do Kolosan i do Filemona, każą je umieścić w bliskości czasowej z wyżej wymienionymi jako jeden z czterech listów więziennych. Św. Paweł zapewne napisał ten list podczas swojego pierwszego uwięzienia rzymskiego w latach 61-63 po Chr. (por. Dz 28,16.30n), ale po tamtych dwóch listach, na co wskazuje pełniej niż w Liście do Kolosan rozwinięta nauka o Ciele Chrystusa, jakim jest Kościół.         Podobieństwa i różnice zachodzące między Ef a Kol skłaniają dziś niektórych uczonych do przypuszczenia, że autorem Listu do Efezjan jest jakiś bliski współpracownik św. Pawła, który pisze ten list pod kierunkiem Apostoła, korzystając z tekstu Listu do Kolosan.         Teologia św. Pawła w liście tym osiąga szczyt swego rozwoju. Nowa ta synteza teologiczna wynika z potrzeb apostolskich, mianowicie przeciwstawienia się początkom gnozy. Stąd Autor posługuje się pojęciem misterium Chrystusa, które Bóg Ojciec objawia przez Apostołów. Wierni powinni coraz głębiej wnikać w to misterium dzięki działaniu Ducha Świętego, który przez swoje dary udostępnia im udział w mądrości Bożej. Misterium to objawia się światu poprzez życie Kościoła, pojętego jako Ciało Chrystusa, Kościoła powołanego zarówno spośród Żydów, jak pogan, tworzących razem duchową świątynię Bożą.         Kościół jest narzędziem zbawczego planu Boga. Stąd list ten można nazwać eklezjologią soteriologiczną.         Życie moralne chrześcijan, zgodne z ich powołaniem, stoi pod znakiem najgłębszego zjednoczenia z Chrystusem przez uzależnienie od Jego łaski, a w zupełnym przeciwieństwie do życia sprzed nawrócenia. Przy tym małżeństwo chrześcijan ukazuje się jako wielka tajemnica (Ef 5,32), jako odzwierciedlenie związku Chrystusa z Kościołem.         W liście tym można wyróżnić część dogmatyczną o misterium Chrystusa w Kościele (Ef 1,3-3,21) i część moralną, która snuje wnioski z faktu naszej przynależności do Chrystusa (Ef 4,1-6,24).