Ursula K. LeGuin     
  Lewa Ręka Ciemności

   
. 9 .    








Estraven Zdrajca

    Wschodniokarhidyjska opowieść zapisana w Gorinhering ze słów
Toborda Czarchawy przez G. A. Opowieść jest szeroko znana w różnych wersjach, a
oparta na niej sztuka "habben" znajduje się w reperuarze wędrownych teatrów na
wschód od Kargavu.
    Dawno temu, przed czasami króla Argavena I, który zjednoczył
Karhid w jedno królestwo, trwała waśń rodowa między domenami Stok i Estre w
ziemi kermskiej. Najazdy i pułapki urządzano od trzech pokoleń, a waśni nie było
końca, bo spór szedł o ziemię. Dobrej ziemi w Kermie jest mało, każda domena
szczyci się długością swoich granic, a panowie w Kermie są ludźmi dumnymi i
krewkimi, którzy rzucają czarne cienie.
    Zdarzyło się, że potomek z łona pana na Estre, młodzieniec,
ścigając na nartach pesthry na jeziorze Lodowa Noga w miesiącu irrem wjechał na
cienki lód i wpadł do jeziora. Chociaż wydostał się z wody używając jednej narty
do oparcia się o twardszy lód, nie na wiele poprawił swoją sytuację, bo był
przemoczony do nitki, powietrze było kurem i zbliżała się noc. Nie widział szans
na pokonanie kilkunastu kilometrów pod górę do Estre, wyruszył więc ku wsi Ebos
na północnym brzegu jeziora. Z nastaniem nocy z lodowca przyszła mgła i zasnuła
całe jezioro, tak że nie widział drogi przed sobą. Szedł powoli z obawy przed
słabym lodem, ale i w pośpiechu, bo mróz przenikał go do kości, i wiedział, że
niedługo zamarznie. Wreszcie przez noc i mgłę dojrzał światło. Odrzucił narty.
bo brzeg jeziora był skalisty i w wielu miejscach nie pokryty śniegiem, i ledwo
trzymając się na nogach ostatkiem sił wlókł się do światła. Zabłądził daleko od
Ebos. Była to mała samotna chata w lesie drzew thore, jedynych, jakie rosną w
Kermie, i drzewa otaczały ją ze wszystkich stron nie sięgając wyżej niż jej
dach. Młodzieniec uderzył w drzwi pięścią i głośno zawołał; ktoś otworzył mu
drzwi i zaprowadził go do kominka.
    W chacie nie było nikogo więcej, tylko ten jeden człowiek.
Zdjął z Estravena odzież, która zamarzła i była jak blaszana, nagiego przykrył
futrami i ciepłem własnego ciała wypędzał mróz z rąk, nóg i twarzy Estravena, a
potem napoił go grzanym piwem. W końcu młodzieniec doszedł do siebie i przyjrzał
się temu, który go pielęgnował.
    Był to nieznajomy równie młody jak on sam. Popatrzyli na
siebie. Obaj byli przystojni, mieli silne ciała i szlachetne rysy, byli prości i
smagli. Estraven ujrzał, że w twarzy drugiego płonie ogień kemmeru.
    - Jestem Arek z Estre - powiedział.
    - Jestem Therem ze Stok - odpowiedział drugi. Wtedy Estraven
roześmiał się, bo był wciąż jeszcze słaby, i rzekł:
    - Czy przywróciłeś mnie do życia po to, żeby mnie zabić,
Stokven?
    - Nie - odparł drugi. Wyciągnął rękę i dotknął dłoni Estravena,
jakby chciał się upewnić, czy już odtajał. Pod tym dotknięciem Estraven poczuł,
że budzi się w nim ogień, mimo że jeszcze dzień lub dwa dzieliły go od jego
kemmeru. Przez chwilę siedzieli bez ruchu dotykając się dłońmi.
    - Są takie same - powiedział Stokven i na potwierdzenie położył
swoją dłoń na dłoni Estravena. Miały tę samą długość i kształt, pasowały palec w
palec jak złożone dłonie jednego człowieka.
    - Nigdy dotąd cię nie widziałem przemówił Stokven.
    - Jesteśmy wrogami na śmierć i życie. - Wstał, dołożył do ognia
i z powrotem usiadł obok Estravena.
    - Jesteśmy wrogami na śmierć i życie - powiedział Estraven. -
Chętnie ślubowałbym ci kemmer.
    - I ja tobie - odpowiedział tamten. Wtedy złożyli sobie
przysięgę kemmeringową, która w Kermie, tak wtedy jak i teraz, nie może być
złamana ani odwołana. Tę noc, następny dzień i jeszcze jedną noc spędzili w
leśnej chacie nad zamarzniętym jeziorem. Następnego ranka przybyła do chaty
grupa ludzi ze Stok. Jeden z nich znał z widzenia młodego Estravena. Bez słowa
ostrzeżenia wydobył nóż i na oczach Stokvena pchnął Estravena w pierś i w
gardło, i młody człowiek padł zalany krwią na wystygłe ognisko, martwy.
    - Był dziedzicem Estre - - powiedział morderca.
    - Połóżcie go na swoje sanki i odwieźcie do Estre rozkazał
Stokven. Sam wrócił do Stok. Jego ludzie odjechali z ciałem Estravena, ale
zostawili je daleko w lesie thore dzikim zwierzętom na pożarcie i wrócili w nocy
do Stok.
    Therem stanął przed swoim rodzicem, panem Hariszem rem ir
Stokvenem, i spytał swoich ludzi:
    - Czy zrobiliście tak, jak wam kazałem?
    Odpowiedzieli: - Tak.
    - Kłamiecie - powiedział Therem - bo nigdy byście nie wrócili
żywi z Estre. Ci ludzie złamali mój rozkaz i skłamali, żeby ukryć swoje
nieposłuszeństwo. Żądam ich wygnania.
    Pan Harisz zgodził się na żądanie syna i ludzie ci zostali
wygnani z ogniska i wyjęci spod prawa.
    Wkrótce potem Therem opuścił swoją domenę mówiąc, że pragnie
spędzić pewien czas w stanicy Rotherer, i nie wrócił przed upływem roku.
    Tymczasem w domenie Estre poszukiwano Areka w górach i na
równinach. a potem go opłakano. Opłakiwano go przez całe lato i jesień, bo był
jedynym dzieckiem z łona księcia. A pod koniec miesiąca thern, kiedy sroga zima
objęła kraj w swoje władanie, przybył do Estre wędrowiec na nartach i wręczył
strażnikowi przy bramie coś zawiniętego w futro mówiąc: - To jest Therem, syn
syna Estre. - Po tych słowach pomknął na nartach w dół stoku jak kamyk
odbijający się od powierzchni wody i znikł, zanim komuś przyszło do głowy, żeby
go zatrzymać.
    W zawiniątku z futra leżało płacząc nowo narodzone dziecko.
Przyniesiono dziecko przed oblicze pana Sorve'a i przekazano mu słowa
nieznajomego, a stary pan, pogrążony w smutku, ujrzał w dziecku swojego
zaginionego syna Areka. Rozkazał, żeby dziecko wychowywano jako syna
wewnętrznego ogniska i żeby nazywano go Therem, chociaż klan Estre nie używał
tego imienia.
    Dziecko wyrosło na dorodnego, silnego młodzieńca, poważnego ~
natury i milkliwego, w którym wszyscy dostrzegali podobieństwo do zaginionego
Areka. Kiedy dorósł, pan Sorve w geście starczej samowoli wyznaczył go
dziedzicem Estre. Wywołało to zawiść wśród synów kemmeringów Sorve'a, silnych i
w kwiecie wieku, którzy długo czekali na tę godność. Urządzili oni zasadzkę na
młodego Therema, kiedy wyruszył samotnie polować na pesthry w miesiącu irrem,
ale on był uzbrojony i nie dał się zaskoczyć. Dwóch braci z ogniska zastrzelił w
gęstej mgle, która zaścielała jezioro podczas odwilży, a z trzecim walczył na
noże i zabił go wreszcie, choć sam został zraniony głęboko w szyję i w pierś.
Stanął nad ciałem brata we mgle nad lodem i zobaczył, że zapada noc. Był
osłabiony z upływu krwi i pomyślał, żeby udać się do wsi Ebos po pomoc. Jednak w
gęstniejących ciemnościach zabłądził i doszedł do lasu thore na wschodnim brzegu
jeziora. Tam zobaczył opuszczoną chatę, wszedł do środka i zbyt osłabiony, żeby
rozpali; ogień, upadł na zimne kamienie ogniska i leżał tak brocząc krwią.
    Ktoś wyłonił się z ciemności, samotny człowiek. Stanął w
drzwiach i zamarł na chwilę patrząc na człowieka leżącego we krwi na kamieniach
ogniska. Potem wszedł w pośpiechu, przygotował łoże z futer, które wyjął ze
starej skrzyni, rozpalił ogień, obmył i przewiązał rany Therema. Kiedy zobaczył,
że młody człowiek patrzy na niego, powiedział: Jestem Therem ze Stok.
    - Ja jestem Therem z Estre.
    Zapadła między nimi cisza. Po chwili młody człowiek uśmiechnął
się i powiedział:
    Czy opatrzyłeś moje rany, żeby mnie zabić, Stokven? Nie
odpowiedział starszy.
    Wtedy Estraven spytał:
    - Jak to się dzieje, że ty, pan ze Stok, jesteś sam tutaj, na
spornej ziemi?
    Przychodzę tu często - odparł Stokven.
    Potem zbadał puls młodzieńca i na moment przyłożył dłoń płasko
do dłoni Estravena. Pasowały palec w palec, jak dwie dłonie jednego człowieka.

    - Jesteśmy wrogami na śmierć i życie - powiedział Stokven.
    Estraven odpowiedział:
    - Jesteśmy wrogami na śmierć i życie, ale nigdy dotąd cię nie
widziałem.
    Stokven odwrócił twarz.
    - Ja cię raz widziałem, dawno temu - powiedział. Chciałbym,
żeby między naszymi domami zapanował pokój.
    - Ja ci przysięgnę pokój - rzekł Estraven.
    Złożyli sobie przysięgę i więcej nie rozmawiali, i ranny
zasnął. Rano Stokvena już nie było, ale przyszli ludzie ze wsi Ebos i odnieśli
Estravena do domu, do Estre. Tam nikt już nie ośmielał się przeciwstawiać woli
starego księcia, odkąd jej słuszność została zapisana krwią trzech ludzi na
lodzie jeziora, i po śmierci Sorve'a Therem został księciem Estre. W ciągu roku
zakończył starą waśń oddając połowę spornej ziemi domenie Stok. Za to i za
zabicie trzech braci z ogniska nazywano go Estravenem Zdrajcą. Ale jego imię,
Therem, jest nadal nadawane dzieciom w tej domenie.
następny