Główne wydarzenia

Tryb życia pana Tomasza, jego zamiłowania i słabości; niechęć do kataryniarzy i katarynek (cytat).
Nowi lokatorzy w kamienicy; (do mieszkania położonego naprzeciwko okien pana Tomasza wprowadzają się dwie panie z niewidomą dziewczynką; mecenas często obserwuje swe sąsiadki i smutne, samotne dziecko) (cytat 1, cytat 2).
Przyjście kataryniarza; (pan Tomasz, słysząc dźwięki katarynki, postanowił zwymyślać kataryniarza) (cytat).
Szczęście dziewczynki; (mecenas spostrzegł, że mała tańczy przy muzyce wydobywającej się z katarynki, jest bardzo wesoła, uśmiecha się).
Zmiana postawy pana Tomasza; (lokaj wprowadza do pana Tomasza stróża, który źle wypełnił swe obowiązki i wpuścił na podwórko, wbrew zakazom, kataryniarza; Pan Tomasz nie gniewa się, zmienia swe wcześniejsze polecenia dotyczące kataryniarzy; spisuje adresy kilku okulistów i wychodzi) (cytat).

Problematyka
Nowela ukazuje losy nieszczęśliwej, niewidomej dziewczynki oraz losy bogatego mecenasa, który przezwycięża swoje uprzedzenia, by ofiarować nieszczęsnej chwile radości. Losy bohaterów połączyła katarynka (bohater tytułowy), która wpływa na rozwój wydarzeń.
Prus poruszył problem konieczności niesienia pomocy pokrzywdzonym przez los.
Kompozycja utworu:

prezentacja bohaterów (pana Tomasza, następnie rodziny niewidomej dziewczynki);
punkt kulminacyjny (losy pana Tomasza i losy dziecka splatają się);
pointa czyli zaskakujące zakończenie utworu (pan Tomasz zmienia swe postępowanie: pozwala wpuszczać kataryniarzy, postanawia pomóc dziecku); nowela "urywa" się, czytelnik musi sam dopowiedzieć sobie dalsze losy bohaterów; jest to cecha charakterystyczna dla noweli, w ten sposób autor nawiązuje kontakt z czytelnikiem, zmusza go do myślenia o problemie.

Bohaterowie
Pan Tomasz

wykształcony, starszy jegomość, z zawodu adwokat (cytat 1, cytat 2);
pedantyczny, systematyczny, samolubny;
miłośnik sztuki, wróg katarynek i kataryniarzy;
przeżywa wewnętrzną przemianę (bohater dynamiczny), budzi się w nim silne współczucie, przezwycięża niechęć, staje się altruistą.
Niewidoma dziewczynka

ośmioletnia sąsiadka pana Tomasza;
cicha, smutna, samotna, jedynym jej zajęciem było siedzenie przy oknie i zabawa lalką (cytat);
Postacie epizodyczne: lokaj, stróż, kataryniarz.

Zagadnienia do omówienia

Prezentacja głównych bohaterów.
Rola narracji w kreowaniu postaci literackiej.
Funkcja motywu katarynki.