8416074379

4

Jakimi motywami kierują się ci młodzi ludzie przy wyborze studiów polonistycznych? Kim są nasi studenci? Najliczniejsza grupa pochodzi ze środowisk przesiedleńczych lub emigracyjnych i w mniejszym lub większym stopniu włada językiem polskim, czasem z wyraźnym nacechowaniem gwarowym. Ich motywem jest bardzo często chęć odszukania własnych korzeni. Czasem decyduje o wyborze polonistyki przekonanie, że znajomość języka ułatwi studia. Przy tym niektórzy jednak mylą znajomość języka z dyscypliną naukową, co kończy się czasem rozczarowaniem i frustracją . Na język polski decydują się również młodzi Niemcy, którzy z różnych przyczyn - ze względów osobistych (np. przyjaciele, narzeczony/-a) czy też ze względu na zainteresowanie polską kulturą , literaturą lub sztuką - pragną studiować polonistykę bez wcześniejszej znajomości języka polskiego. Jest to grupa niestety nieliczna, lecz bardzo ambitna i przez to obiektem szczególnej troski wykładowców. I wreszcie zarysowuje się stosunkowo nowe zjawisko: Zmiany polityczne w Europie przyniosły istotne zmiany w składzie etniczym grup studenckich na slawistyce uniwersytetów niemieckich. W miarę jak dla studentów niemieckich slawistyka przestała być atrakcyjna - w zachodnich landach dlatego, że już nie „egzotyczna”, we wschodnich landach dlatego, że po przymusowej nauce języka rosyjskiego w NRD oraz przez szeroki dostęp do języków (i krajów) zachodnich zapanowała ogólna niechęć do języków słowiańskich -, zwiększa się liczba młodych ludzi ze słowiańskim językiem ojczystym, bardzo często też polskim, podejmujących studia na niemieckich uniwersytetach. Ze względu na wspomniane wyżej wymogi niemieckiego systemu wybierają z analogicznych względów jak grupa „przesiedleńcza” często polonistykę jako drugi przedmiot. Studenci pochodzenia słowiańskiego powoli zdobywają przewagę nad studentami niemieckimi, co dla wykładowców i profesorów jest wielkim wyzwaniem dydaktycznym i merytorycznym. Jednym z powodów stosunkowo małej liczby studentów niemieckich wybierających polonistykę jest fakt, że za mało jest możliwości nauki języka polskiego w szkołach publicznych. Jest to jakby błędne koło: Słabe zainteresowanie uczniów językiem polskim powoduje, że nie organizuje się w szkołach kursów językowych. Przez to zmniejszają się szanse rekrutacji studentów polonistyki wśród maturzystów. Jeśli nie ma kursów w szkole, to z kolei znikome jest też zapotrzebowanie na nauczycieli, co wpływa swoją drogą na liczbę studentów wybierających ten kierunek. Ale trzeba sobie też szczerze powiedzieć, że w zakresie języków obcych w skali międzynarodowej trend idzie w kierunku języków angielskiego, francuskiego, hiszpańskiego. Uczniowie nie chcą zrezygnować z jednego z tych języków na korzyść języka sąsiada. Takie zjawisko obserwuje się w Niemczech też w stosunku do innego języka sąsiedniego, holenderskiego.

Studia translatorskie

Na trzech uniwersytetach niemieckich istnieją studia translatorskie z językiem polskim: w Berlinie, Lipsku i Moguncji/Germersheim. Strukturę tych studiów w Niemczech opisałam szerzej w tomie poświęconym polonistyce w świecie¹. Są to studia dyplomowe w zakresie dwóch języków oraz przemiotu niejęzykowego jako podstawy do tłumaczenia specjalistycznego. Możliwe są dwa osobne kierunki: tłumaczenie pisemne oraz ustne (tzw.

1

Worbs, Erika. „Kształcenie tłumaczy języka polskiego w Niemczech", w: Jan Mazur (red.). Polonistyka w świecie. Nauczanie języka i kultury polskiej studentów zaawansowanych. Lublin: Wyd. Uniwersytetu Lubelskiego, 2000. 267-274.