Pranajama jest sztuką świadomego postrzegania witalnych sił, które przejawiają się w systemie psychofizycznym każdej żywej istoty w wielu złożonych formach, oraz kierowania tymi siłami. Jest zatem czymś więcej niż zestawem ćwiczeń oddechowych. Ma wiele aspektów - w ciele fizycznym (dostrzegalnym przez nas wprost) i w ciałach subtelnych, bardziej ukrytych.
Prana ujawnia się w ruchach ciała, w metabolizmie, w seksualności, we wszystkich działaniach świadomości, a zwłaszcza podczas oddychania. Każda wielka tradycja kulturowa ludzkości zgromadziła własną doświadczalną wiedzę na temat związków między ciałem i duszą, a uwidoczniają się one najwyraźniej w procesie oddychania. Akt oddychania jest najbardziej oczywistym elementem, wiążącym czynności fizjologiczne i procesy umysłowe, ponieważ oddech jest obecny w obu tych sferach: oddychamy zawsze, dopóki żyjemy - a właściwie żyjemy dzięki temu, że oddychamy. Niemniej oddech można poddać jednak percepcji i pokierować nim za pomocą umysłu. Dzięki temu można zrównoważyć cały system psychofizyczny wraz z czynnościami podświadomymi i przez świadome metody oddychania uzyskać wewnętrzną harmonię. Pranajama jest centralną praktyką jogi.