8748915800

66 Badania geograficzne nad Polską północno-zachodnią

rakter pradoliny, jaki posiadała, będąc na poziomie górnej terasy, i stała się dopływym Wisły, odwadniającym pola sandrowe. Począwszy od tego okresu, można Drwęcę przyrównywać do Brdy, niosącej także wody roztopowe do pradoliny Toruńsko-eberswaldzkiej.

Na ten okres przypada również tworzenie się doliny Strumyka. Strumyk odwadniał prawdopodobnie najpierw do doliny Drwęcy, uchodząc do niej pod Lubiczem — a później dopiero do doliny Wisły pod Toruniem. Ta część doliny Strumyka jest więc młodsza i powstała prawdopodobnie dopiero po wcięciu się Wisły w poziom terasy środkowej.

Po wycofaniu się lodowca na teren morza Bałtyckiego, Drwęca, pozbawiona swego najważniejszego dopływu wód, stała się rzeką małą, wijącą się po swem dawniejszem korycie, w które się wcięła w chwili wcięcia się Wisły w swą środkową terasę. Wcięcie się Wisły w środkową terasę było następstwem przełomu Wisły na pn. do morza Bałtyckiego po uwolnieniu się tego terenu od mas lodowych. Zgadza się to z charakterem Drwęcy na poziomie dolnej terasy, gdyż, czerpiąc swe wody tylko z opadów atmosferycznych, stała się mało znaczącym dopływem Wisły. Wcięcie się Drwęcy w poziom dolnej terasy należy łączyć z wcięciem Wisły w terasę dolną. Utworzenie się nadzalewowej terasy Drwęcy, aczkolwiek zależne od zmian poziomu w Wiśle, stoi w związku z silnem meandrowaniem Drwęcy. Nadzalewowa terasa Drwęcy tworzy się jeszcze obecnie.

Resume.

uber die morphologie des drewenztales.

Das Drewenztal ist aus drei verschiedenartig enstandenen Teilen zusam-mengesetzt. Das hóchste Talstiick entstammt einer Diluvialrinne, die hóchst-wahrscheinlich unter hydrostatischem Druck sich gebildet hatte und dereń Neigung entgegengesetzt zur primaren Entwasserung gerichtet war. Das Tal-stiick zwischen Fala-Miindung und Rypinica-Mundung entstand durch Verbin-dung einzelner Diluvialrinnen, welche Schmelzwasser in das untere Drewenztal fuhrten. Dieses ist von vielen Diluvialrinnen durchbrochen, welche die alteste diluviale Entwasserung darstellen. Das untere Drewenztal dagegen entspricht einer jilngeren Periode, in welcher die Schmelzwasser nach Westen abgelenkt und zum Thorn-Eberswalder Urstromtal geleitet wurden. Das untere Drewenztal besitzt also einen urstromtalartigen Charakter.

Der Talrand besteht meistens aus Geschiebelehm. Vereinzelt trifft man im Talhang auch Posener Ton an (Lubicz, Szewa, Golub, Brodnica).

Das Drewenztal besitzt vier Talniveaus. Es sind ununterbrochene, auf weite Strecken verfolgbare Reste frtiherer Talbóden. Im Sinne dieser von Pawłowski¹ aufgestellten Definition, bezeichne ich sie ais Terrassen.

Die Hochterrasse (rei. Hóhe 24'5 772) beginnt in 108 m Meereshóhe bei

1

St. Pawłowski: O pojmowaniu terasy rzecznej w morfologji (Notę sur les terras-ses et terrasses anciennes). Kosmos, Lwów 1923.