8748915914

114

DROBNE WIADOMOŚCI ARCHEOLOGICZNE.

partamencie de PAube ^]), okaże się, że ' tutaj na 6000 kilom, kwadr, przypada ; 13 pracowni i 18 stacyj neolitycznych, | razem 31 stacyj. Jedna stacya na 200 j kilom, kwadr., jedna pracownia na 4G0 ' kilom, kwadr.    j

W gub. Kijowskiej Antonowicz wyka- i żuje jeszcze mniejszy cyfrę, bo ogółem ! tylko 12 stacyj neolitycznych, czyli jedną. stacyę na 4000 kilom, kwadr.

Te i tym podobne cyfry, zestawione z archeologią powiatu Stopnickiego, bardzo mię dziwią i upoważniły mię do uwagi, że „o ile mię poucza literatura przedmiotu, w żadnym jeszcze kraju nie ^! znaleziono podobnej obfitości (zabytków przemysłu krzemiennego) na odpowiedniej przestrzeni⁴¹²).

.Stoimy tutaj wobec następu jącego dylematu: Albo ogromna ta różnica polega na niedostatecznem zbadaniu gub. Kijowskiej i Grodzieńskiej, wziętych tu do porównania,—oraz na zniknięciu pod uprawą ziemi wielu zabytków pruskich i francuzkich. albo też znaczna część moich stacyj stopnickich, uważanych za neolityczne, nie należy do neolitu, choć z pozoru na to wygląda.

Rozpatrując się w typach narzędzi stopnickich, zaczynam przechylać się do przypuszczenia drugiego. Być może, iż pewna część mych stacyj należy do kultury wcześniejszej, mezolitycznej, zaś pewna część (tam, gdzie zrzadka i w małej ilości metal się pojawia), należy może do epoki metalóAY, co do której wiemy dzisiaj, że w niej nie odrazu przemysł krzemienny został zarzuconym i zapomnianym.

W każdym jednak razie wielkie bogactwo śladów przemysłu krzemiennego wStopnickiem wskazuje, że ludność epo-

*) Philippo SaJmon. Pictionn&ire paleoethnotogiąue du dep. de 1’Aiibe (Memoira de 1'Arademie de 1’Aube T. XLVI).

²) Priodh. nar2. knern. pod wsią Ossówką, «tr. 14.

ki kamiennej mieszkała długo i zapewne dawniej się osiedliła, aniżeli na wschodzie i północy, co znajduje potwierdzenie w geologicznych i fizyograficznych stosunkach tej części Europy.

Na zakończenie porównam jeszcze liczby luźnych znalezisk neolitycznych.

W departamencie de 1'Aube Sal mon wylicza ich 1089 ^l).

W Prusach Zachodnich Lissauer 388.

W gub. Wileńskiej Pokrowski 170.

W gub. Grodzieńskiej Pokrowski 87.

W gub. Kijowskiej Antonowicz 114.

Łącząc je razem ze stacyami_y otrzymamy:

Jedno stanowisko na 400 wiorst kw. gub. Kijowskiej.

Jedno stanowisko na 268 wiorst kw. gub. Grodzieńskiej.

Jedno stanowisko na 210 wiorst kw. gub. Wileńskiej.

Jedno stanowisko na 70 kilom, kwadr. Prus Zachodnich.

Jedno stanowisko na 53 kilom, kwadr, dep. de FAube.

Jedna stacya na 19 wiorst kw. powiatu Stopnickiego.

Tak, czy inaczej, zawsze Stopnickie wykazuje dotąd większe bogactwo od przyjętych do porównania dwóch dobrze i trzech słabo zbadanych okolic Europy.

Groty dłutowate z jaskiń sztucznych we Francyi. Rysunki nasze przedstawiają, seryę strzałek o ostrzu poprzecznem, zebranych w znacznej ilości przez barona De Baye’a w różnych jaskiniach pogrzebowych. Wiele z nich znaleziono, pod szkieletami w miejscach, odpowiadających miękkim częściom ciała, co świadczyło, że osobniki złożone w jaskiniach poległy w walce, a w ranach, zadanych strzałami tkwiły groty o ostrzu dłutowatem. Parę okazów znaleziono uwięzłych w kościach (pie-

') L. c., Htr. 226.