8941511371

C₂ zwany jest kręgiem obrotowym lub obrotnikiem (axis). Środkowa część trzonu C| dołączyła się do trzonu obrotnika, tworząc jego ząb (dens axis), zakończony szczytem zęba (apex axis). Ząb posada dwie powierzchnie stawowe -przednią (facies articularis anterior), zwrócona do dołka zęba na Ci oraz tylną (facies articularis posterior). zwróconą do więzadla poprzecznego kręgu szczytowego (lig. transversum atlantis), łączącego części boczne atlasu i dzielącą jego otwór kręgowy na część dla zęba (mniejsza) oraz dla rdzenia kręgowego (większa). Obrotnik nie posiada wyrostków staw owych górnych, na wyrostkach poprzecznych brak bruzdy nerwu rdzeniowego, a guzek przedni jest słabo zaznaczony.

3    Kręgi piersiowe charakteryzują się obecnością dołków żebrowych (foveae costales) w tylnej części trzonów . Zazwyczaj obserwujemy parzysty dołek żebrowy górny i dolny (fovea costalis superior et inferior). Nie jest to jednak reguła. Th, posiada jeden cały dołek dla żebra I oraz 'A dołka dla górnej połow y żebra II. Kolejne Th₂.₉ posiadają dołek górny i dolny, każdy dla połówki żebra. Th|₍> posiada tylko dołek górny dla dolnej połowy żebra X. Thn.|₂ posiadają jeden cal>' dołek, odpowiednio dla żeber XI i XII. Schematycznie zapisujemy (ściąga :): Th_t:l+14, Th₂.₉:l4+¹/4, Thui^A, Thn.i₂:l. W przypadku środkowych kręgów pow ierzchnię stawową (facies articularis) dla głowy żebra (caput costae) tworzy dołek żebrowy dolny kręgu wyżej położonego, część krążka między kręgowego (discus intervertebralis) oraz dołek żebrowy gómy kręgu niżej położonego. Na każdym końcu wyrostka poprzecznego znajduje się dołek żebrowy tego wyrostka (fovea costalis processus transversi). Ponadto kręgi szyjne posiadają długi wyrostek kolczysty zagięty dachów kowato w dół.

4    Kręgi lędźwiowe cechują się tym, iż boczny wyrostek odchodzi przed pow ierzchniami stawowymi, czyli nie z luku. ale z trzonu kręgu. Jest on w istocie pozostałością po zanikłym żebrze lędźwiowym, dlatego nazy wa się wyrostkiem żebrowym (processus costalis). Wlaściyyy wyrostek porzeczny zredukowany został do dwóch małych elementów: wyrostka dodatkowego (processus acccssorius) leżącego pomiędzy wyrostkiem stawowym górnym a nasadą wyrostka żebrowego oraz do wyrostka suteczkowatego (processus mainillaris) znajdującego się na tylnej strome yyyrostka stawowego górnego. Wyrostki stawowe górne nazywane są obejmującymi (excipientes), a dolne objętymi (excepti). zachodząc na siebie jak dachówki. Wyrostek kolczysty jest gruby, spłaszczony i biegnie poziomo. Otwór kręgowy jest mały i trójkątny, zaś otwory niiędzykręgowe są znacznie większe niż w wyższych partiach.

5    Kręgi krzyżowe zrastają się. tworząc kość krzyżową. Składa się ona z podstawy (basis ossis sacrum) oraz z wierzchołka (apex ossis sacrum). Podstaw a wraz z trzonem Ls tworzy wzgórek (promontorium), a w jej tylnej części zachowały się wyrostki stawowe górne. Na kości krzyżowej wyróżniamy wklęsłą powierzchnię iniedniczną (facies pelvina) oraz wypukłą powierzchnię grzbietową (facies dorsalis). Na pow ierzchni miednicznej w idoczne są 4 kresy poprzeczne (lineae transversae), co jest efektem zrośnięcia się kości z 5 kręgów. Kresy te naprowadzają na otwory krzyżowe miedniczne (foramina sacralia peh ina), przez które przechodzą gałęzie brzuszne nerwów krzyżowych (rami ventrales nervorum sacralium). Na pow ierzchni grzbietow ej odpowiadają im otwory krzyżowe grzbietowe (foramina sacralia dorsalia). przez które przechodzą gałęzie grzbietowe nerwów krzyżowych (rami dorsales nen orum sacralium). Ponadto na powierzchni grzbietowej dostrzegamy 5 listewek kostnych, powstałych ze zrośnięcia się elementów kręgów. I tak - wy rostki kolczyste S1.5 zrosły się, dając nieparzysty grzebień krzyżowy pośrodkowy (crista sacralis mediana). Wyrostki stawowe zrosły się w parzysty grzebień krzyżowy pośredni (crista sacralis intermedia): jego górnym przedłużeniem są pozostałe wyrostki stawowe górne Si. zaś w dól przedłuża się z każdej strony w rożek krzyżowy (comu sacrale), który' ogranicza rozwór krzyżowy (hiatus sacralis) oraz łączy się z rożkiem guzicznym (comu coccygeum). Wyrostki poprzeczne zrosły się w parzysty grzebień krzyżowy boczny (crista sacralis latcralis). Szczątkowe żebra krzyżowe połączyły się w części boczne (partes laterales). Na brzegu kości krzyżowej znajduje się powierzchnia uchow ała (facies auricularis). która łączy się z taką samą powierzchnią na kości biodrow ej (os ilium) poprzez staw krzyżowo - biodrowy (articulalio sacroiliaca). Za powierzchnią uchowatą znajduje się guzowatość krzyżowa (tuberositas sacralis). stanowiąca przy czep dla więzadeł krzyżowo - biodrowych międzykostnych (ligg. sacroiliaca interossea) wzmacniających staw krzyżowo - biodrowy. Wewnątrz kości znajduje się kanał krzyżowy (canalis sacralis). który komunikuje się z otworami krzy żowymi miednicznytni i grzbietowymi oraz otwiera się w postaci rozworu krzyżowego. Kość krzyżowa wykazuje znaczne zróżnicowanie z zależności od pici.

Kość guziczna stanow i zakończenie kręgoshipa. Zbudowana jest z 3 do 6, a czasem naw et więcej elementów. Posiada szczątkowe wyrostki stawowe górne C01, tworzące po każdej stronie rożek guziczny (comu coccygeum).

7 Żebra (costae) występują w liczbie 12 par. Ze względu na sposób umocowania dzielimy je na żebra prawdziwe (costae verae): I-VII oraz rzekome (costae spuriae). które z kolei dzielimy na przytwierdzone (costae affixae): VII-X oraz wolne (costae fluitantes): XI-XII. Żebro dzielimy na kość żebrową oraz chrząstkę żebrową.

Kość żebrowa (os costale) składa się z głowy, szy jki i trzonu. Głowa żebra (caput costae) posiada swoją powierzchnię staw ow ą (facies articularis capitis costae). która w żebrach II-X przedzielona jest grzebieniem głowy żebra (crista capitis costae), wciskającym się w tę odpowiadającą część kręgosłupa, która stanowi kawałek krążka międzykręgowego; żebra I. XI. XII mają głow y gładkie. Szyjka żebra (collum costae) posiada na górze grzebień szyjki żebra (crista colli costae): posiada ponadto guzek żebra (tuberculutn costae) z pow ierzchnią stawową (facies articularis tuberculi costae), która odpowiada dołkowi żebrowemu wyrostka poprzecznego (fovea costalis processus transversi) odpowiedniego kręgu piersiowego. Trzon żebra (corpus costae) posiada kąt żebrowy, do którego przyczepia się m. prostownik grzbietu (m. erector spinae): w żebrze I kat zlewa się z guzkiem żebrowym, a w żebrach XI i XII kąt nie występuje. Na trzonie znajduje się ponadto bruzda żebra (suleus costae). nieobecna w żebrach I, XI, XII. Każde żebro

-12-