TECHNIKA CIEPLNA 21
ciśnienia w kotłach, po odcięciu zaworów parowych, ruszania nowoustawionej turbiny wodnej, i w ten sposób
wypuszczono powoli parę przez zawory bezpieczeń- pozbawił kotłownię sąsiedniej fabryki, położonej niżej
stwa. Celem ostudzenia kotłów płomienicowych otwarto z biegiem rzeki, dopływu wody do studzien zasilających,
zasuwy kominowe całkowicie. W kotłach wodnorurko- Możliwość podobnego wypadku, zwłaszcza w du-
wych zasuwy nieco przymknięto, obawiano się bowiem żym ośrodku przemysłowym, jest godna zastanowie-
szkodliwych następstw szybkiego studzenia tych kotłów. nia. Ustawa wodra z dnia 19 września 1922 r. *),
W ciągu dwóch godzin wypadek zlikwidowano ustalajaca rygory prawne przy wydawaniu pozwoleń
pomyślnie, lecz fabryka na pewien czas została unie- na piętrzenie wody przez tamy „bez ujmy dla powsze-
ruchomiona, ponosząc duże straty. chnego użytkowania wody i praw innych osó“, zda-
Jak następnie wyjaśniono, wypadek opisany spo- wało by się powinna dawać zupełną gwarancję nie
wodował właściciel sąsiedniego zakładu przemysłowego, tylko przed zalewem wyżej położonych gruntów, lecz
który bez wiedzy fabryki zbudował na rzece tamę ce- i zapewniać zachowanie określonego poziomu wody
lem uzyskania spadku wody, potrzebnego mu do po- poniżej tamy.
W poprzednim zeszycie Techniki Cieplnej opi- bione otworami nitowemi i narażone na największe za-
sany był wypadek uszkodzenia kotła, typu łamywanie się blachy, przy odkształceniach walczaka.
Garbe, zbudowanego przez wytwórnię Mo- Jak widać z rysunku 2, pęknięcie to od strony
ritza Jahra w Gehra w Saksonji, w którym zakrytej brzegiem płyty Garbe, nosi ślady stopniowych
po krótkim okresie pracy, wypadło całko- dawnych uszkodzeń, które niedostępne były do stwier-
wicie wymienić dwa walczaki. Przed dokonaniem tego dzenia przy rewizji kotła.
remontu obejrzano pozostałe walczaki kotła. Nie dały Niezacieniowane powierzchnie wskazują dawniej-
one powodów do zastrzeżeń, o ile nie brać pod uwagę szejpęknięcia; pjak widać, na znacznej długości szwu
2Z23 <Suf/eżepekn/Qcit t i <5 tarę pęknięć#
Rys. 2.
łączenia w narzutkę dwóch blach różnej grubości: Po pozostawał bardzo nieznacznej szerokości pasek zdro-
dokonanej naprawie, kocioł obejrzany ponownie, pod- wej balcliy, i kocioł w razie wytrzymania ciśnienia
dany został próbie wodnej. Stosownie do przepisów próby wodnej, pęknąłby w najbliższym czasie przy
prawnych, kocioł powinien był być wypróbowany na pracy, powodując znacznie gorsze następstwa.
15 + 7,5 at. Przy ciśnieniu jednak już 18 at górny walczak pękł, jak wskazuje załączony rys. 1. Pęknięcie---
idzie przez pierwszy rząd nitów, t. j. przez miejsce osła- *) Dziennik Ustaw Nr. 102-1922 r. poz. 936.