9414912229

czeka wiele ofert pracy w przemyśle, przy czym zatrudnienie w firmie przemysłowej jest znacznie korzystniejsze materialnie, niż praca na uniwersytecie. Duże i renomowane uniwersytety kanadyjskie w różny sposób przezwyciężają te trudności, dzięki czemu mają do dyspozycji bardzo dobrych profesorów, którzy sami z siebie dbają o podnoszenie poziomu i o przestrzeganie wysokich norm jakościowych w procesie kształcenia. Mniejsze i mniej sławne uniwersytety są w trudniejszej sytuacji. Mają one do dyspozycji nie najlepsze i nie zawsze dostatecznie silnie motywowane kadry nauczycieli akademickich, a także zbierają tych mniej zdolnych kandydatów na studia (najzdolniejsi wyjeżdżają do szkól cieszących się najwyższym prestiżem, co mogą uczynić nawet w przypadku kiepskiej sytuacji materialnej rodziny, gdyż istnieje rozbudowany system różnych stypendiów uzyskiwanych na zasadzie konkursu). W tej sytuacji władze akademickie tych mniejszych uniwersytetów muszą się często godzić na pogorszenie jakości kształcenia ze względu na ich dostosowanie do możliwości posiadanej kadry oraz do zdolności posiadanych studentów.

Jednym z efektów tego procesu adaptacji do „warunków brzegowych" jest obserwowana w kanadyjskich uniwersytetach tendencja do odchodzenia od tradycyjnej „Computer Science" w kierunku pojemniejszej znaczeniowo IT [Information Technology - Technik Informacyjnych) lub też Software Engineering (Inżynierii Oprogramowania). Na przykład, na jednym z najstarszych Uniwersytetów w Kanadzie (i ponoć jedynym na świecie posiadającym prywatny reaktor atomowy), McMaster Unh/ersity, nie ma już wydziału Computer Science, tylko jest The Department of Computing and Software. Powstają również nowe programy nauczania, łączące wiedzę informatyczną z wiedzą innego typu - na przykład „e-Commerce" czyli po polsku e-Handel. Tego typu studia hybrydowe cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem studentów (jak to ma miejsce np. w Laurentian Jni-versity. Warto te fakty rozważyć w kontekście niedawnej „burzy w szklance wody”, jaka miała miejsce w Polsce przy próbie wprowadzania kierunku studiów Informatyka Stosowana.

Organizacja roku akademickiego w Kanadzie

Na problemy z jakością programów nauczania oraz z jakością kadry nauczającej oraz z brakiem zdolności (i pracowitości...) studentów nakładają się w Kanadzie dodatkowo niekorzystne zabiegi związane z organizacją roku akademickiego i związanym z nią zasobem czasu, jaki można poświęcić na aktywne nauczanie studentów. Teoretycznie podobnie jak w Polsce, w Kanadzie system studiów jest dwusemestralny. Jednak warto odnotować fakt, że semestr kanadyjski jest znacznie krótszy od polskiego! W Polsce obowiązuje semestr 15-tygodniowy i władze akademickie dbają o to, żeby tak naprawdę było, organizując plan roku akademickiego gwarantujący, że dla zająć rozpisanych w dowolnym dniu tygodnia jest zagwarantowane odbycie wszystkich 15 zajęć w ciągu semestru mimo zakłóceń wnoszonych przez święta państwowe i kościelne. Tymczasem w Kanadzie długość czasu nauki ulega stałej erozji. Ostatnio (dwa lata temu) Uniwersytet, w którym pracuje jeden z autorów artykułu, zmniejszył wymiar zajęć składających się na semestr zimowy z 13 do 12 tygodni. Obecnie nauka w Kandzie trwa od początku września do końca marca z wyłączeniem jednego tygodnia w środku semestru na tak zwany „tydzień studiowania". Ta ostatnia nazwa jest jedną z najbardziej niewłaściwych nazw w tym systemie edukacyjnym, ponieważ studenci wykorzystują ten tydzień na wszystko poza uczeniem się. W praktyce jest to tydzień dodatkowych wakacji, ponieważ studenci czują się przemęczeni studiowaniem.

W jednym semestrze mogą studiować pięć przedmiotów (kursów) po trzy godziny tygodniowo, co daje 15 godzin kontaktowych na tydzień. Tylko najlepsi studenci mogą studiować dodatkowy szósty przedmiot. W zależności od studiowanego przedmiotu, studiuje się różnie. W uniwersytecie. na którym pracuje autor artykułu, informatykę studiuje się w taki sposób, że w programie studiów przewidziane są same wykłady bez żadnych ćwiczeń czy laboratoriów. Ponieważ na wykładach studentom zadaje się prace domowe, a potem się je sprawdza podczas następnego wykładu, więc można przyjąć, że kanadyjskie zajęcia są czymś pośrednim pomiędzy typowym wykładem a zajęciami, które w polskiej terminologii określane są jako projekty lub seminaria problemowe. Prac domowych zadaje się dużo, zdecydowanie więcej niż w Polsce. Większość wykładowców za taką pracę domową daje pomiędzy 10% a 40% oceny końcowej. Ma to swoje zalety, bo uczy studentów samodzielnej pracy. Niestety w większości przypadków brak czasu powoduje, że prace domowe są odbierane bez sprawdzania, czy praca rzeczywiście była napisana przez studenta, który ją złożył, czy przez kogoś innego. Niestety powoduje to, że ponad 30% studentów bezczelnie kupuje rozwiązania lub wynajduje je w Internecie, co powoduje, że ocena uzyskana przez studenta na zakończenie przedmiotu pozostaje bez żadnego związku z jego rzeczywistą wiedzą (która bywa żenująco uboga).

Wbrew temu, co się sądzi na ten temat na polskich uczelniach, w których funkcjonuje mit wysokiej solidności i odpowiedzialności studentów amerykańskich, w kanadyjskich uniwersytetach ściąganie jest nagminne i zazwyczaj uchodzi bezkarnie. Wynika to z faktu, że administracja uniwersytetu, całkowicie opanowana przez ludzi zazwyczaj nie mających nic wspólnego z nauką, notorycznie boi się odstraszać potencjalnych studentów nadmiernym rygoryzmem. Powoduje to między innymi brak chęci do karania tych, którzy wyraźnie łamią przepisy a także wywołuje naciski na nadmiernie surowych nauczycieli akademickich w celu ich „zmiękczania". Autor pracy uczestniczył w posiedzeniach komisji senatu swego uniwersytetu do spraw odwołań od ocen - i własnym oczom nie mógł uwierzyć, co się tam działo.

Finansowanie studiów w Kanadzie

Finansowanie studiów w Kanadzie jest nieco odmienne niż w Polsce i jest bardzo kontrowersyjnym tematem. Kontrowersyjność tego tematu powoduje, ze jest on niemal zawsze wywlekany przy każdych wyborach do rządów prowincjonalnych. Przypomnijmy, że Kanada składa się z 10 prowincji (i trzech terytoriów), na czele których stoją oddzielne rządy prowincjonalne. Właśnie te rządy prowincjonalne, a nie rząd federacyjny, są odpowiedzialne za edukacje. Innymi słowy, nie ma programu edukacji narodowej lecz jest kolekcja programów edukacyjnych na szczeblu prowincjonalnym.

Wracając do problemu finansowania kształcenia informatyków (i wszelkich innych specjalistów) w Kanadzie (a dokładnie - w Ontario) można stwierdzić, że studenci oczywiście chcieliby studiować całkiem za darmo, ale to nie jest możliwe. Na dzień dzisiejszy, czesne zbierane od studentów pokrywa około jedną trzecią kosztów studiowania (resztę dopłaca prowincja oraz pewne dodatkowe sztuczki typu sklepy i płatne usługi na terenie uniwersyteckim).

Studenci płacą, gdy stać jest na to ich rodziców, lub otrzymają bezprocentową pożyczkę, gdy udowodnią (co nie jest trudne nawet gdy nie jest to całkiem prawdziwe...), że nie stać ich rodziców na sfinansowanie studiów. Pożyczkę tę spłacają po ukończeniu studiów i rozpoczęciu pracy. Splata pożyczki nie jest zbyt dolegliwa, bo w zależności od zarobków, kwota spłaty przypadająca na jeden miesiąc odpowiada kwocie, która zarabiają zazwyczaj w jeden dzień lub krócej. Podawania liczb bezwzględnych należy unikać przy publikowaniu, bo one zdezaktualizują się z czasem. Nie mniej jednak dla wstępnej orientacji można podać, że liczba ta mieści się pomiędzy 91 a 122 dolarów (kanadyjskich) miesięcznie i jest spłacana przez okres około 15 lat. Wielkość kredytu (i spłaty) jest większa lub mniejsza w zależności od tego, czy do zdobycia dyplomu potrzeba 90 czy 120 "punktów kredytowych" (patrz dalej). Spłaty kredytu są umarzane, gdy student dobrze się uczy (nie muszą to być jakieś wybitne osiągnięcia -wystarczy, że regularnie i otrzymuje niezłe oceny). Najlepsi studenci otrzymują specjalne stypendia na pokrycie studiów niezależnie od rodzinnej sytuacji finansowej.

Skoro mowa o pieniądzach to może nie od rzeczy będzie tu przytoczyć kilka danych na temat tego, jak dobrą inwestycją jest w Kanadzie wykształcenie informatyczne. Na dzień dzisiejszy istnieją solidne statystyki wskazujące na to, ze absolwent informatyki przeciętnie zarabia rocznie 200.000 dolarów (kanadyjskich). Jest to nieco więcej niż cztero krotne roczne dochody statystycznej rodziny w Ontario. Studia informatyczne jest to, więc w Kanadzie niewątpliwie doskonała inwestycja, nawet jeśli weźmie się kredyt na ich zaliczenie, biorąc pod uwagę wyżej zarysowane spłaty miesięczne.

Oczywiście mówiąc o koszcie studiów nie możemy się ograniczać do samego tylko czesnego. Książki są stosunkowo drogie i ich cena często przekracza jedną czwartą czesnego za kurs semestralny. Związane jest to tylko i wyłącznie ze spekulacją handlową, ponieważ wydrukowanie książki kosztuje dziesięć razy mniej. Wydawnictwa zmieniają książki, co dwa lata, aby uniknąć strat finansowych spowodowanych

16

BIP I 64/2007