9752256562

Longin Graczyk

Wstęp. Przestrzeń, prezentacje i wyobrażenia muzeów prywatnych na Mazowszu

Publikację poświęcamy pamięci Mariana Pozorka - jednego z najsłynniejszych piekarzy warszawskich i muzealnika, który w 2000 roku razem z żoną Grażyną stworzył i prowadził Muzeum Chleba, mieszczące się przy ul. Jadowskiej 2 na praskich Szmulkach. Był niestrudzonym ambasadorem Cechu Piekarzy i prywatnego muzealnictwa. Stworzył znakomitą kolekcję poświęconą historii i kulturze piekamictwa i cukiernictwa w Polsce, a Muzeum Chleba jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych prywatnych instytucji kultury na Mazowszu. Spotkania z panem Marianem zawsze były niepowtarzalne, a Jego lekcje muzealne przeszły do historii polskiego muzealnictwa. W 2014 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za działalność na rzecz rozwoju kultury polskiej. Zmarł w grudniu 2015.

Cała publikacja podzielona została na trzy części. W pierwszej zatytułowanej: O tworzeniu muzeum, prezentujemy refleksje polskich specjalistów w zakresie muzealnictwa i historii sztuki, którzy udzielili swoich wypowiedzi dotyczących fenomenu muzealniczego przy okazji pierwszego spotkania prywatnych muzealników w Kamieńczyku¹. Zbiór otwiera profesor Dorota Folga-Januszewska, przedstawiając vademecum założyciela muzeum, charakteryzujące problematykę standardów muzealnych w kontekście prowadzenia prywatnej działalności muzealniczej. Dr Antoni Bartosz, dyrektor Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie, w tekście pt. (S)tworzyć muzeum dziś wykłada swoisty „przewrót” muzealniczy, opisując zmianę sposobu działania, popartą gruntownie przemyślanymi celami istnienia i prowadzenia muzeum. W podsumowaniu tej części publikujemy ostatni wywiad z Marianem Pozorkiem i jego żoną Grażyną, udzielony w lipcu 2015 roku, podczas badań wizualnych prywatnych muzeów na Mazowszu. Oboje muzealnicy, dzieląc się doświadczeniami związanymi z prowadzeniem swojej prywatnej instytucji kultury, opowiadają, jak tworzyli Muzeum Chleba.

W drugiej części pt. Widok na muzeum. Notatki i refleksje z badań terenowych, znalazły się zarówno refleksje badawcze (w urozmaiconej formie), podsumowania spotkań i wizyt w terenie. Z jednej strony to wariacje na tematy wizualne i obrazowania doświadczeń związanych z unaocznieniem i próbą zebrania, opisania i uporządkowania skojarzeń, myśli i wrażeń z obserwacji. O tym, że to proces zindywidualizowany, podany presji badawczych zagadnień, silnie determinowanych sposobem patrzenia, umiejętnością przekazywania swoich wrażeń, nie trzeba nadmiernie przekonywać. Proponujemy raczej wgląd w etap gromadzenia danych, opisów obrazowania (choć nie tylko) i obrazujących spojrzenie na muzea prywatne poprzez „szkiełko” badacza.

1

Pierwsze w historii spotkanie polskich muzealników prywatnych oraz seminarium pt. Muzeum Prywatne, zorganizowane wspólnie przez Mazowiecki Instytut Kultury (wówczas jeszcze Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki). Stowarzyszeniem Z Siedzibą w Warszawie i Fundację Ari Ari. Udział wzięło ponad 25 muzealników. 10 specjalistów muzealnictwa, etnologii, wystawiennictwa, historii sztuki oraz 8 artystów. Szczegółowa relacja na stronie: www.muzeumprywatne.wwarszawie.org.pl.