988046940

372 Tadeusz WILGAT

najwęższym, mającym ok. 300 m. Najgorsze parametry w tej grupie parków ma Poleski Park Narodowy. Zawdzięcza je temu, że oprócz głównego kompleksu park obejmuje duży odrębny obszar Bagna „Bubnów”. Poza tym główny kompleks ma kształt bardzo nieregularny. Składa sie z dwóch części połączonych przewężeniem o szerokości 300 m.

Uproszczenie przebiegu granic parków narodowych nie stanowi najważniejszego argumentu za powiększeniem ich powierzchni. Decydujące sa - oczywiście - walory przyrodnicze i potrzeba ich ochrony. One uzasadniają starania o poszerzenie jednego z najcenniejszych w Polsce obiektów przyrodniczych, jakim jest Białowieski Park Narodowy, mimo iż jego kształt jest bardzo korzystny. Jednakże korekta granic tam, gdzie sa po temu możliwości, nie powinna budzić zastrzeżeń, nawet jeśli walory przyrodnicze włączonych obszarów nie w pełni to usprawiedliwiają. Z przeglądu aktualnej sytuacji można wysnuć wniosek, że do parków, dla których byłoby to najbardziej przydatne, należy pięć zaliczonych do ostatniej grupy oraz Świętokrzyski i Magurski.

GRUNTY OBCE W PARKACH NARODOWYCH

Realizacja zadań, do jakich powołane sa parki narodowe, zależy w dużej mierze od postawy ludzi zamieszkałych w sąsiedztwie lub w samym parku i związanych z nim swymi interesami. Nastawienie negatywne miejscowej ludności nie tylko utrudnia powołanie czy powiększenie parku, ale może być źródłem długotrwałych konfliktów z dyrekcja parku. Oprócz wielkości strefy kontaktowej z otoczeniem, zależnej od kształtu i długości granic parku oraz istnienia enklaw niechronionych w jego obrębię, na warunki realizacji zadań statutowych wpływ wywierać mogą stosunki własnościowe wewnątrz parku.

Z całej powierzchni 22 parków do skarbu państwa należy 84,2%, z czego 83,2% znajduje sie w zarządzie parków, a mniej niż 1% w innych zarządach. Pozostałe tereny parków, zajmujące 15,8% powierzchni, maja swych właścicieli, w większości (15,4% powierzchni) sa to osoby prywatne. Grunty obce, niebedace w zarządzie parków, zajmują w sumie 51 364 ha, co stanowi 16,8% powierzchni parków. Składaja sie na nie przede wszystkim grunty orne -52,2%, a ponadto grunty leśne - 15,3%, wody - 1,7% oraz pozostałe grunty -30,8%, wśród których dominują nieużytki - 25,2%.

Ze wszystkich parków tylko w Białowieskim cały obszar stanowi własność skarbu państwa i pozostaje pod zarządem parku. W innych parkach stosunki własnościowe gruntów przedstawiają sie różnie (ryc. 7). Najwięcej gruntów obcych znajduje sie w Biebrzańskim - 26,9 tys. ha, z czego 62,3% stanowią grunty rolne. Duże powierzchnie zajmują grunty obce w parkach: Kampinoskim - 6,7 tys. ha (z tego prawie 70% grunty rolne), Narwiańskim - 5,7 tys.