W środowiskowym dymie tytoniowym zidentyfikowano różne związki chemiczne o działaniu kancerogennym, takie jak wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne i specyficzne dla tytoniu N-nitrozoaminy. Spośród 549 związków chemicznych z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, dwanaście zostało zakwalifikowanych przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem (lARCj jako związki kancerogenne. Natomiast, dwa związki chemiczne z grupy specyficznych dla tytoniu N-nitrozoamin [N-nitrozonornikotyna (NNN) i 4-(N-nitrozometyloamino)-l-(3-pirydylo)-l-butanon (NNK)] zostały uznane przez IARC jako związki o prawdopodobnym działaniu kancerogennym [3], Nikotyna jest najbardziej farmakologicznie aktywnym związkiem obecnym przeważnie w fazie zawieszonej głównego strumienia dymu tytoniowego. Rozpuszczalność nikotyny w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych, a także szybkość przenikania przez skórę czy biologiczne membrany jest procesem uzależnionym od wartości pH. Nikotyna, która dostaje się do organizmu ludzkiego podlega złożonym procesom przemian (.Rysunek 8). Większość pochłoniętej nikotyny (około 80%) jest szybko utleniana do kotyniny (czas połowicznego rozpadu nikotyny wynosi 2-3 godziny) [15],
’-N-tlenek nikotyny
(CH2)2CONHCH3
amid kwasu 3-pirydylo-3-okso -N-metylomasłowej
kwas 3-pirydylo-3-oksomaslowy
NHCH3
(CH2)2COOH
kwas 3-pirydylo-3-(metyloamino) masło wy
Rysunek 8 Schemat przebiegu procesu metabolizmu nikotyny w organizmie człowieka [ 15]
15