1155788207

ności kadrowych umożliwiły one w systemie studiów pracujących (studia zaoczne, wieczorowe, eksternistyczne) nauczycielom pracującym zdobywanie dodatkowych kwalifikacji zawodowych.

Kolejny rozdział opracowania poświęcony został nader ciekawemu epizodowi, zarazem etapowi przejściowemu, w dziejach szkolnictwa pedagogicznego w Polsce, jakimi były wyższe szkoły nauczycielskie. Myśl kreowania szkół wyższych o trzyletnim okresie studiów stawiana już była zdecydowanie na Zjeździe Oświatowym ZNP w maju 1957 r., a po wprowadzeniu 8-klaso-wej szkoły podstawowej zyskała na popularności nie tylko w kręgach nauczycielskich. Od początku lat sześćdziesiątych idea wyższych szkół nauczycielskich stawała się przedmiotem ożywionych dyskusji, a pierwsze tego typu placówki powstały w 1968 r. (Białystok, Szczecin, Warszawa). W tej części pracy przedstawione zostały poza genezą wyższych szkół nauczycielskich, będących samodzielnymi uczelniami, dzieje ich tworzenia, a także ich zadania, plany studiów, rekrutacja, sprawność kształcenia oraz formowanie się zespołów nauczycieli akademickich, które umożliwiły powstanie kilku nowych wyższych szkół pedagogicznych. Natomiast wyższe studia nauczycielskie, powiązane organizacyjnie z uniwersytetami i wyższymi szkołami pedagogicznymi, zostały omówione w dalszej części pracy.

Nadal aktualna była koncepcja takiego sprofilowania programu, aby absolwenci WSN mogli znaleźć pełnoetatowe zatrudnienie w szkole. Wyższe szkoły nauczycielskie oraz ich odmiany miały być formą, która w sposób szybki i tani rozwiąże narastające problemy kadrowe. Uczelnie te o statusie wyższej szkoły zawodowej kształciły nauczycieli dla szkół podstawowych w zakresie przedmiotu kierunkowego i dodatkowego. W miarę ich rozwoju okazało się jednak, że zdobywanie dwukierunkowej specjalizacji w 3-letnim cyklu nauczania, w którym stosunkowo duży wymiar godzin przypadał na nauki filozoficzne i społeczno-polityczne, a także na przedmioty pedagogiczne, jest zbyt trudne. Zaczęła więc narastać krytyka wyższych szkół nauczycielskich głównie z powodu przeładowania programów, nadmiernej ilości zajęć obowiązkowych oraz dużej liczby egzaminów. Niektóre z tych zarzutów osłabia fakt, iż sprawność kształcenia w tych uczelniach była wcale wysoka, i co równie ważne, że większość absolwentów podejmowała pracę w szkolnictwie. Oceniając ogólnie ten typ szkoły nauczycielskiej, której absolwenci mieli możność kontynuowania studiów w zakresie magisterskim, warto podkreślić, że był to ważny etap na drodze, prowadzącej bezpośrednio do realizacji historycznego postulatu jednolitego, akademickiego kształcenia wszystkich nauczycieli. Tej oceny nie można jednak odnieść do faktu wprowadzenia tego typu studiów w wyższych szkołach pedagogicznych, kióre były przecież szkołami akademickimi. Organizowanie WSN w WSP było bez wątpienia regresem w systemie kształcenia nauczycieli na poziomie akademickim.

W nowych warunkach politycznych i społeczno-gospodarczych Polski

16