117828993

nych i klasztornych książnic katalogu inkunabułów. Opracowanie ogólnego katalogu książek w bibljotekacli szwajcarskich głównym jest obecnie przedmiotem narad Związku bibljotekarzy miejscowych. W Brukselli powołano do życia pomnikową instytucję: Biuro Międzynarodowe Bibłjograficzne. Stany Zjednoczone, w ruchu ogólnym przodujące, ojczyzna Deweyka, genjalnego twórcy systemu klasyfikacji dziesiętnej, i Carnegie’go, mecenasa, setkami wydającego tysiące franków na cele biblioteczne,—tak wysoko postawiły u siebie książnictwo, iż we wpływie na podniesienie, a zwłaszcza rozprzestrzenienie, oświaty bodaj czy nie odebrało ono pierwszeństwa samemu nawet szkolnictwu.

I przestały tam bibljoteki tworzyć składy zadrukowanej, mniej więcej katalogowanej bibuły, nic nie mówiące ogółowi — składy w których noga przeciętnego obywatela" jako żywo nic stanęła, bo nikt jej tam do wnętrza nie zapraszał, nikt rzeczywistej wartości składów tych nie uświadamiał, nikt zawartością ich posługiwać się nie nauczał. To dla uczonych i profesorów: „co po psie w kościele"! Tam, w Stanach Zjednoczonych, uczeń szkól średnich, otrzymawszy zadanie do wypracowania, dzięki odpowiedniemu zorganizowaniu zbiorów i obsługi bibljotecznej, do bibljoteki przedewszystkiem śpieszy, by wzmódz twórczość indywidualną źródlowemi studjami, samodzielną, w ścislem tego słowa znaczeniu, rozpocząć pracę, i to w wieku, w którym, w porównaniu z tern, co się u nas dzieje, sobie samemu własnym mógłby się wydać pradziadkiem.

A u nas? — U nas, nie mówiąc o bibljografji w jej istocie, o bibljografii, w której zakresie nienajmarniejszą stanowimy płonkę, - choć i tu, dzięki jedynie osobistym upodobaniom tego lub owego, „na ochotnika" odhodowaną — w dziedzinie bibljoteko-nomji bodaj do abecadła nie zbliżyliśmy się nawet.

I nie mogło być inaczej. W społeczeństwie, w którem wysoce odpowiedzialne stanowiska bibljotekarzy częstokroć uważane są za rodzaj, że się tak wyrazimy, Nebengeschaftu, w którem ci bibljo-tekarze, „poważniejszemi" zajęci sprawami, książnicom tylko chwile „wolne od zajęć" poświęcają, obowiązani będąc do trzech, czterech godzin dziennie obecność w nich swoją redukować; w którem — incmlibilc auditu — ciała naukowe, wydając przepisy dla bibljo-tek prowincjonalnych, zalecają kierownikom tychże zajmowanie