- sprawność działania - czyli umiejętność dopasowania się do potrzeb i oczekiwań klientów;
- innowacyjność - oznaczającą kreowanie nowatorskich rozwiązań;
- odpowiedzialność społeczną - znajdującą swój przejaw głównie w podejmowaniu działań w obszarach ważnych społecznie.
Pojęcie sektora publicznego w polskim prawodawstwie oraz literaturze przedmiotu nie zostało nigdy w sposób jednoznaczny zdefiniowany. Zasadniczo przyjmuje się, że sektor ten obejmuje wszystkie podmioty będące własnością państwową łub samorządową, jak również podmioty, w których udział kapitału państwowego i samorządowego przekracza 50% (podmioty- o mieszanej strukturze własnościowej). Podstawowym celem działania organizacji sektora publicznego jest zawsze zaspakajanie potrzeb publicznych poprzez wykonywanie i finansowanie określonych zadań. Oznacza to, że organizacje publiczne mają charakter usługowy, gdyż efektem finalnym ich działalności są zawsze określone świadczenia ukierunkowane na społeczeństwo17. Zgodnie z rozwiązaniami przyjęty mi przez OECD w skład sektora publicznego w chodzą trzy' podstawowe kategorie podmiotów18:
- rząd centralny lub federalny;
- zwaązki komunalne obejmujące gminy i ich zw iązki;
- pozostałe formy zarządu szczebli ponadgminnych.
Podstawowe różnice pomiędzy organizacjami funkcjonującymi w sferze publicznej i prywatnej dotyczą celów - w przypadku sektora pry watnego jest to realizacja interesu publicznego, co wskazuje również na charakter zaspakajanych potrzeb. Sektor publiczny ukierunkowany jest bow iem na zaspakajanie potrzeb zbiorowych w odróżnieniu od sektora prywatnego, mającego na uwadze przede wszystkim potrzeby indywidualne. Działalność organizacji publicznych w dużym stopniu jest uzależniona od czynników i wymagań zewnętrznych, wynikających z obowiązującego prawodawstwa, przyjętych rozwiązań organizacyjnych czy prow adzonej polityki. Równocześnie funkcjonowania w sferze publicznej nie determinują kategorie rachunku ekonomicznego, co nic oznacza jednak, że w zupełności są one eliminowane.
Trzeci sektor aktywności społeczno-gospodarczej tworzą organizacje, których działanie w znaczącym stopniu determinuje szeroko rozumiana społeczność. Wśród podstawowych charakterystyk tych organizacji należy wymienić zwłaszcza19:
- niezależność w stosunku do w ladz publicznych;
- podejmowanie działań mających na celu zaspakajanie potrzeb społecznych;
- brak nastawienia na generow anie zysku, bez jego równoczesnego calkow itego wykluczenia;
- znaczące wsparcie działania na pracy o charakterze dobrowolnym;
- aktywizowanie działań obywatelskich;
- tworzenie mechanizmów społecznej kontroli sektora publicznego.
Działanie organizacji pozarządowych tłumaczy wiele teorii, które z jednej strony
podkreślają rolę organizacji społecznych w procesie dostarczania dóbr i świadczenia usług dla społeczeństwa w obszarach, gdzie działania sektora publicznego są nieskuteczne lub ograniczone, a z drugiej łączy ich funkcjonowanie z poczuciem obowiązku społecznego oraz podejmowaniem działań na rzecz innych osób i grup20.
17 Por. A. Szewczuk, M. Zioło, Zarys ekonomiki sektora publicznego, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2008, s. 34.
18 Por. Sektor publiczny w Polsce i na świecie, pod red. J. Kleera, CeDeWu, Warszawa 2005, s. 64.
9 Por. Zarządzanie w sektorze publicznym i obywatelskim. Wybrane problemy, pod red. G. Prawelskiej -Skrzypek. Fundacja Współczesne Zarządzanie. Białystok 2006, s. 160.
20 Szerzej: E. Bogacz-Wojtanowska, Modele współpracy lokalnych instytucji a rozwiązywanie problemów rynku pracy, Uniwersy tet Jagielloński, Kraków 2007, s. 22-25.
16