Od roku akademickiego 2014/2015 Wydział Prawa Uniwersytetu w Białymstoku uruchamia trzyletnie studia pierwszego stopnia na nowym kierunku - Kryminologia. Jest to konsekwencją licznych sukcesów naukowych Wydziału, w kraju i za granicą, w szczególności pracowników Zakładu Prawa Karnego i Kryminologii. O rozszerzeniu oferty kształcenia, zapotrzebowaniu na specjalistów z zakresu kryminologii oraz ogromnym zainteresowaniu przyszłych studentów nowym kierunkiem studiów rozmawiam z Prof. zw. dr hab. E.W. Pływaczewskim - Dziekanem Wydziału Prawa oraz Kierownikiem Zakładu Prawa Karnego i Kryminologii. Moimi rozmówcami są także dr. hab. K. Laskowska, prof.UwB oraz dr. hab. W. Filipkowski.
Panie Profesorze, czyim pomysłem było podjęcie starań o utworzenie nowego kierunku studiów IKryminologia) przy Wydziale Prawa UwB7
E.W.P: Ten pomysł był mi zawsze bardzo bliski, ale zdawałem sobie sprawę z różnego rodzaju trudności związanych z jego realizacją. Ostateczną decyzję podjąłem po przeanalizowaniu potencjału kryminologicznego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, który jako pierwszy podjął, jak się okazało bardzo trafną, decyzję o uruchomieniu tego rodzaju studiów. Czułbym ogromny dyskomfort psychiczny, gdybyśmy naszego, tak znaczącego w skali ogólnopolskiej, potencjału naukowo-badawczego w tym zakresie nie .przełożyli" na konkretną ofertę edukacyjną. Cieszę się, że udało mi się przekonać do tego pomysłu moich Współpracowników, który wyrażali uzasadnione obawy, iż z uwagi na krótkie ramy czasowe trudno będzie uczynić zadość skomplikowanym i czasochłonnym wymogom formalnym, a to oznaczałoby przesunięcie rekrutacji na ten kierunek studiów na rok akademicki 2016.
W tym miejscu pragnę raz jeszcze wyrazić moje wielkie podziękowanie Pani Profesor Katarzynie Laskowskiej oraz członkom Jej zespołu za ogromne zaangażowanie merytoryczne, wymagające poświęcenia kilkudziesięciu godzin bardzo intensywnej pracy, w proces przygotowania planu studiów z zakresu kryminologii, co pozwoliło nam dochować wymaganych terminów. Dzięki temu rekrutację rozpoczniemy już w maju bieżącego roku akademickiego.
Faktem jest nadchodzący niż demograficzny wśród młodego pokolenia. Czy tym samym nie obawia się Pani Profesor o wyniki rekrutacji na nowym kierunku?
K.L: Nigdy nie można mieć pewności, jak duże będzie zainteresowanie nowym kierunkiem, jak wielu kandydatów będzie ubiegało się o przyjęcie. Stale poszukujemy nowych kierunków studiów, dzięki czemu rozszerzamy ofertę edukacyjną dla przyszłych studentów Wydziału Prawa. Dobrą prognozą może być dla nas ogromne zainteresowanie Kryminologią na Uniwersytecie Warszawskim oraz Uniwersytecie Gdańskim. Liczba osób ubiegających się o jedno miejsce na wskazanych uczelniach pozwala wysnuć wniosek, iż młodzi ludzie interesują się kryminologią i chcieliby związać z nią swą przyszłą edukację.
Nasza Uczelnia będzie trzecią w kraju (po Uniwersytecie Gdańskim oraz Uniwersytecie Warszawskim), na której będzie funkcjonowała kryminologia. Skąd więc Wy-
plan studiów dla nowego kierunku?
K.L: Pan Dziekan Wydziału Prawa powoła! kilkuosobowy zespół, który opracował własną koncepcję dotyczącą kształcenia na kierunku Kryminologia. Jako jego członkowie, znający materię tej nauki, zakres merytoryczny jej poszczególnych działów oraz powiązania z innymi naukami wspólnie zastanawialiśmy się co powinno być istotne w kształceniu przyszłych kryminologów. Na podstawie tych przemyśleń i analiz został stworzony plan studiów nowego kierunku.
W.F: Mieliśmy świadomość istnienia planów na innych uczelniach. Sprawdziliśmy jak wygląda oferta kształcenia studentów na uczelniach zagranicznych. Generalnie plan studiów stworzony na potrzeby nauczania Kryminologii na naszym wydziale jest autorskim pomysłem stworzonym przez zespół powołany do utworzenia przedmiotowego kierunku.
Często potencjalni studenci mylnie utożsamiają kryminologię z kryminalistyką. Czy Pan Profesor mógłby wyjaśnić, gdzie znajduje się linia dzieląca te dwa pojęcia?
W.F: Generalnie kryminalistyka jest nauką bardzo praktyczną, związaną często z techniką, która wykorzystywana jest m.in. do ujawniania śladów, zabezpieczania ich i przeanalizowania. Zajmuje się przede wszystkim przestępstwem, czynem zabronionym, który został dokonany. Są oczywiście takie obszary, które są poniekąd wspólne z kryminologią, chodzi tutaj m.in. o strategię przeciwdziałania przestępczości. Tylko zwykle kryminalistyka skupia się na konkretnym przestępstwie, natomiast kryminologia dotyczy przestępczości jako zjawiska społecznego, osoby sprawcy i przestępstwa którego on się dopuścił. Dotyka również sfery przyczyn przestępczości jako zjawiska społecznego oraz sposobów zapobiegania im. Są części wspólne związane z prewencją czy taktyką przeciwdziałania przestępczości, natomiast kryminalistyka jest przede wszystkim nauką praktyczną, techniczną. Owoce kryminalistyki są pożytkowane w trakcie postępowania karnego.
Panie Profesorze, jak wygląda historia nauczania kryminologii na uniwersytetach
E.W.P: O nauczaniu kryminologii na uniwersytetach zagranicznych wspomnieć trzeba przede wszystkim o USA, gdzie kryminologia od dawna jest kierunkiem studiów, w szczególności na wydziałach socjologii,