1531835051

OPRACOWANIE POTENCJOMETRYCZNEGO CZUJNIKA i UKŁADU POMIAROWEGO TYPU ALL-SOLID-STATE DO _OZNACZANIA KATIONÓW OŁOWIU(II)_

zależeć od równowagi podziału jonów między fazę wodną a organiczną, zgodnie z ich chemicznymi potencjałami. Selektywność ta jest zgodna z tak zwanym szeregiem Hofmeister’a [57, 117], która historycznie jest wiązana z lipofilowością jonów i jest bardziej znana dla anionów niż dla kationów [118], Jednakże prawdziwa przyczyna takiego uszeregowania nie jest dokładnie wyjaśniona [119], Typowa kolejność lipofilowości kationów i anionów zazwyczaj wygląda następująco [118]:

Cs⁺>Rb⁺>K⁺>NHt⁺>Na⁺>Li⁺~Ba²⁺>Sr²⁺>Ca²⁺>Mg²⁺

C10₄'>SCN>r>N0₃'>Br'>Cl'>HC03'>Ac0'>S04²'=HP04²'

Selektywność zgodna z szeregiem Hofmaister’a może być nieznacznie zmieniona przez dobór plastyfikatora i polimerowej matrycy membrany, jednak to jonofor ma największy wpływ na selektywność. Jonofor powinien silnie wiązać (kompleksować) wybrany jon, a wszystkie inne słabo lub w ogóle. Z drugiej strony zbyt silne wiązanie ( wysoka stała kompleksowania) może prowadzić do nieodwracalnej reakcji kompleksowania i w konsekwencji do koekstrakcji przeciwjonu i braku odpowiedzi EJS (tzw. Donnan failure). W ostateczności to zdolność wiązania jonów przez jonofor decyduje o szeregu selektywności EJS [57], Obecnie jest dostępna duża liczba jonoforów dla więcej niż 60 analitów [120]. Można podzielić je na trzy grupy: wymieniacze jonowe, przenośniki z ładunkiem i obojętne nośniki [2, 3, 57, 121]. Istnieją jonofory, które pracują w tzw. trybie mieszanym, kiedy istnieje forma z ładunkiem i obojętna i obydwie formy wpływają na kompleksowanie i selektywność elektrody [121]. Selektywność typowych wymieniaczy jonowych jest zgodna z szeregiem Hofmeistera (brak kompleksowania) [3, 121], Są one głównie używane do elektrod anionoselektywnych. Głównym powodem jest brak jonoforów, które mogłyby selektywnie kompleksować aniony [57], Najbardziej popularne jonofory na kationy są oparte o obojętne, spotykane w naturze nośniki jonów, wśród nich najbardziej znanym jest walinomycyna (Rysunek 3.). Walinomycyna jest selektywna na kationy potasu i jest najczęściej używana, np. w pomiarach klinicznych [3, 55]. Historycznie wiele komercyjnie dostępnych jonoforów jest związkami makrocyklicznymi pochodzenia naturalnego, takimi jak: walinomycyna (K⁺), nonaktyna (NH4⁺) i moenzyna (Na⁺) lub syntetycznymi eterami koronowymi selektywnymi na kationy metali alkalicznych

15