1629290320

299

Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Naukowego Pruthenia za rok.

W 2012 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wsparło finansowo badania w Bezławkach w ramach grantów badawczych pod hasłem „Bezławki - ocalić od zniszczenia” , które miały na celu wykonanie nowoczesnych badań nieinwazyjnych. Zadania, jakie postawiono sobie w związku z pozyskaniem grantu MKiDN w 2012 r. były następujące: 1) wykonanie możliwie pełnej, cyfrowej (naziemny skaning 3D) dokumentacji zamku w Bezławkach, 2) wykonanie badań geofizycznych wnętrza obecnego kościoła i dziedzińca, a także badań w obrębie nowo odkrytej nekropolii średniowiecznej, 3) wykonanie badań termograficznych wnętrza zamku.

Równolegle do prac związanych z realizacją grantu ministerialnego zorganizowano dwutygodniową kampanię wykopaliskową na cmentarzysku (stan. 15, AZP 19-69/56). W pracach uczestniczyli studenci UWM W Olsztynie, członkowie TN Pruthenia, które finansowało ich koszty zakwaterowania. Zgodnie z założonym programem badań przebadano powierzchnię 0,5 a. Kontynuowano prace na arze 690/260 odsłaniając ćwiartki NE (ćw. B) i SE (ćw. D). Zidentyfikowano łącznie 17 pochówków z czego w 8 przypadkach odsłonięto szczątki dziecięce i tyle samo szczątków dorosłych oraz zbiór luźnych kości pochodzących prawdopodobnie z jednego grobu.

Badania w 2012 r. pokazują, że pomimo dużych zniszczeń pozostała nienaruszona część cmentarzyska, która z uwagi na unikatowy charakter jak najszybciej powinna zostać objęta ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków. Jest to prawdopodobnie pierwsze cmentarzysko założone przy drewnianym kościele na początku akcji koloniza-cyjnej około połowy XIV w. Nie wykluczone, że kontynuuje ono tradycję miejsca grzebalnego miejscowej ludności pruskiej. Jak dotąd najbliższą analogią do tego typu nekropolii odnajdować możemy jedynie w Równinie Dolnej. Fakt, że stanowisko przetrwało i możemy na nim obserwować najstarsze elementy obrzędowości pogrzebowej z wczesnej fazy chrystianizacji tych terenów, zawdzięczać należy stosunkowo wczesnemu zarzuceniu grzebania zmarłych w tym miejscu. To spowodowało, że zespoły grobowe są spójne chronologiczne, nie są zniszczone i przemieszane z pochówkami nowożytnymi, jak to się dzieje na tradycyjnych cmentarzyskach przykościelnych. Z taką sytuacją mamy właśnie do czynienia na cmentarzu wokół zamienionego na kościół zamku i funkcjonującego przez kilka stuleci. W przypadku cmentarzyska we wsi czas jego funkcjonowania na podstawie dotychczasowych wyników badań można określić w przybliżeniu na poi. XIV-XV w., a wiec nie więcej niż 150 lat. Datowanie zabytków jeszcze bardziej ogranicza ten okres bliżej przełomu XIV/XV w. Kwestią otwartą pozostaje lokalizacja najstarszego, drewnianego kościoła, wokół którego zorganizowano cmentarz.

Edukacja i popularyzacja nauki

1. Warsztaty Baltyjskie Moderator: dr Mirosław Hoffmann

W roku sprawozdawczym w ramach działalności popularyzującej wiedzę i badania poświęcone dziejom i kulturze ziem pruskich zorganizowano wspólnie z Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie cykl siedmiu prelekcji: