1650025883

BIOCHEMICZNE WSKAŹNIKI PRZETRENOWANIA

Dr hab. prof. AWF Elżbieta Hubner-Woźniak

AWF, Warszawa

W organizmie zawodniczek i zawodników uprawiających wyczynowo różne dyscypliny sportu dochodzi z jednej strony do pojawienia się zmian adaptacyjnych, zwiększających możliwości wysiłkowe, z drugiej zaś mogą być oni narażeni na przeciążenie wysiłkiem fizycznym.

Adaptacje wywołane treningiem, czyli efekt kompleksowych działań mających na celu poprawę wyników sportowych, pojawiają się jako konsekwencja systematycznie powtarzanych ćwiczeń fizycznych o określonej objętości, intensywności i częstotliwości [9]. Jak dotąd brak jest powszechnie akceptowanego sposobu obliczania wielkości obciążeń treningowych, czyli określenia siły bodźca wysiłkowego, oddziaływującego na organizm. Jednocześnie wiadomo, że odpowiedź organizmu na takie same obciążenia może być zróżnicowana, gdyż zależy od indywidualnego potencjału sportowca, którego jednak nie daje się dokładnie określić.

Właściwy dobór rodzaju i wielkości obciążeń wysiłkiem fizycznym odgrywa decydującą rolę w przygotowaniu zawodnika do uczestniczenia w walce sportowej. Wiadomo, że zbyt małe obciążenia treningowe nie wywołują pożądanych zmian adaptacyjnych, ale jednocześnie obciążenia zbyt duże, jak na możliwości organizmu zawodnika, również nie przyczyniają się do pojawienia takich zmian. Wiadomo, że nowoczesny trening, szczególnie sportowców najwyższej klasy, zakłada okresowe stosowanie przeciążenia wysiłkiem fizycznym w celu uzyskania optymalnych adaptacji fizjologicznych i szczytowego wzrostu wydolności. Stwarza to zagrożenie pojawienia się zwiększonego ryzyka wystąpienia stanu przetrenowania, charakteryzującego się przede wszystkim spadkiem wydolności fizycznej oraz niekorzystnymi zmianami w metabolizmie i zmianami funkcjonalnymi [10].

Właściwie dobrana wielkość obciążeń treningowych, stosowanych podczas treningu, powinna prowadzić do zaburzeń homeostazy ustrojowej. Zmiany spowodowane wysiłkiem są bodźcem wywołującym odpowiedź fizjologiczną związaną z pojawieniem się adaptacji, które są efektem przystosowania się organizmu do zmienionych, aktualnych wymogów. Adaptacje te pojawiają się po zakończeniu wysiłku, gdy organizm dąży do odtworzenia stanu

1