1650026275

INŻYNIERIA ŚRODOWISKA - MŁODYM OKIEM TOM 5,2014

Produktem oczyszczania ścieków, powstającym na skutek szeregu procesów fizycznych, fizyczno - chemicznych i biologicznych zachodzących w oczyszczalniach ścieków są osady ściekowe. Według definicji zaproponowanej przez Europejski Komitet Normalizacyjny osadem ściekowym nazywamy mieszaninę wody i ciał stałych oddzielonych z różnych typów wody w rezultacie procesów naturalnych lub sztucznych [1].

Wzrost ilości ścieków stanowi nierozłączny element powiększenia ilości powstających osadów. Według źródeł GUS na dzień 31 grudnia 1999 r. w Polsce powstało ponad 2.209 oczyszczalni ścieków komunalnych [2], a w 2004 roku było już ich 2.875 [3], Obsługiwały one 22 min 538,6 tys. ludzi (ok. 59%) [4] i oczyszczono w nich ok. 1.152.268 tys. m³ ścieków komunalnych [5] wytwarzając ponad 476.100 Mg osadu w przeliczeniu na suchą masę osadu [6]. Natomiast w 2012 roku liczba oczyszczalni ścieków wynosiła już 3.191 i obsługiwała ok. 26 min 438 tys. ludzi [7]. Oczyszczono w nich 1.756.898 tys. m³ ścieków komunalnych [8] wytwarzając ponad 533.300 Mg suchej masy osadu [9]. Krajowy Program Gospodarki Osadami przewiduje, iż w 2015 roku powstanie około 640.000 Mg s.m., co stanowi prawie półtora krotny przyrost suchej masy osadu w porównaniu do roku 2004 [10].

Zagospodarowanie osadów na oczyszczalniach ścieków do niedawna było problemem drugorzędnym. Znormalizowane zasady w Unii Europejskiej spowodowały zmianę podejścia do tego procesu. Aktualnie istniejące oczyszczalnie poddawane są modernizacji, a nowe projektowane tak, aby osady były zagospodarowywane.

1.1 .Osady ściekowe

Osady powstają na różnych etapach oczyszczania ścieków. W procesie sedymentacji w osadnikach wstępnych otrzymuje się osad wstępny. Osad wtórny wydzielany jest w osadnikach wtórnych. Z reguły są to osady wytworzone w procesach biologicznego oczyszczania ścieków. Osady te zawraca się do obiegu oczyszczania ścieków, jako osady recyrkulowane lub usuwa z obiegu do dalszej przeróbki jako osady nadmierne. Przy stosowaniu koagulacji lub neutralizacji ścieków z użyciem związków chemicznych powstają osady chemiczne. W wyniku zmieszania osadów wstępnego i wtórnego otrzymuje się mieszaninę tych osadów [11].

Charakterystyczną cechą osadów ściekowych są zawarte w nich związki organiczne, które ulegają łatwemu rozkładowi i wydzielają przykre zapachy. Ponadto, odznaczają się one obecnością licznych mikroorganizmów, w tym drobnoustrojów. Drobnoustroje te wydalane