Andrzej Pogorzelski Materiały pomocnicze do studiowania przedmiotu FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA
2. POJĘCIE I ZAKRES FINANSÓW PRZEDSIĘBIORSTWA (FP)
2.1. Przykładowe definicje finansów przedsiębiorstwa
..Finanse przedsiębiorstwa obejmują całokształt stosunków finansowych związanych z gromadzeniem i wydatkowaniem zasobów pieniężnych, a także działalność organizatorską zmierzająca do ukształtowania tych stosunków w sposób najbardziej odpowiadający celom przedsiębiorstwa. Tak zdefiniowane pojecie finanse przedsiębiorstwa obejmuje nie tylko wszystkie stosunki finansowe, w których wyniku następują w przedsiębiorstwie procesy gromadzenia i wydatkowania zasobów pieniężnych, ale również wszystkie czynności związane z przygotowaniem i realizacją operacji finansowych w przedsiębiorstwie, czyli wszystkie zadania związane z bieżącym zarządzaniem Finansami, na przykład planowanie finansowe, analizę finansową, krótkoterminowe inwestycje finansowe, oraz z długoterminowym kształtowaniem stosunków finansowych.
„Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa - pozyskiwanie źródeł finansowania działalności przedsiębiorstwa (kapitału własnego, kredytów) przy przestrzeganiu optymalnej struktury kapitałów oraz angażowaniu ich w składniki majątkowe w sposób zapewniający maksymalizowanie korzyści udziałowców firmy, tj. powodujący postępujący wzrost iei realnej wartości. (...) Podstawowymi narzędziami z.f.p. są: analiza finansowa, planowanie finansowe oraz bieżący monitoring skutków podejmowanych krótko- i długoterminowych decyzji. (...)'*
Relacje między pojęciami finanse przedsiębiorstwa i zarządzanie finansami przedsiębiorstwa można ujmować następująco:
„W polskiej literaturze fachowej używa się zamiennie określenia ..finanse przedsiębiorstwa” z określeniem ..zarządzanie finansami przedsiębiorstwa”, a określeń tych nawet ze względu na ich zakres nie można utożsamiać. (...) Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa jest częścią finansów przedsiębiorstwa. Finanse przedsiębiorstwa to opis i analiza mechanizmu finansowego przedsiębiorstwa, zarządzanie zaś to sfera decyzji - tak bieżących, jak i rozwojowych -podejmowanych przy użyciu odpowiednich, sformalizowanych narzędzi. Ich stosowanie - po to, aby mogły przynieść pożądany efekt - jest uwarunkowane głęboką znajomością funkcjonowania zjawisk finansowych. ’a
Zwróćmy najpierw uwagę na zapis w definicji, który mówi, że finanse przedsiębiorstwa (FP) powinny być podporządkowane celom przedsiębiorstwa. Obliguje to do postawienia pytań:
• czym jest przedsiębiorstwo ?
• jaki jest cel istnienia i działalności przedsiębiorstwa ?
2.2. Przedsiębiorstwo - definicja, problem hierarchii i zróżnicowania jego celów
Przedsiębiorstwo można definiować w różny sposób, eksponując w mniejszym lub większym stopniu jego zróżnicowane cechy. Poniżej zacytowano definicję o charakterze uniwersalnym, traktując ją jako punkt wyjścia dyskusji zmierzającej do wyeksponowania cech przedsiębiorstwa najważniejszych z punktu widzenia nazwy i programu przedmiotu.
„Przedsiębiorstwo —* organizacja prowadząca na własny rachunek i ryzyko działalność produkcyjną (...), usługową (...) lub handlową (...) i nastawiona na realizację dodatniego wyniku finansowego. Może być rozpatrywane jako dynamiczny system składający się z zasobów i procesów zachodzących na tych zasobach, a także między nimi, wyodrębniony ekonomicznie, organizacyjnie, społecznie i prawnie. Jest to system otwarty, tzn. pozostający w stałej relacji ze swoim otoczeniem. Wyodrębnienie ekonomiczne oznacza wyodrębnienie niezbędnych środków (...) należących do zidentyfikowanych jednostek lub grup, czyli właścicieli przedsiębiorstwa oraz kształtowanie
1 Bielawska A., Podstawy finansów przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu, Szczecin 2001, s.
2 Leksykon finansów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, 2001.
3 Szyszko L., Szczepański J. (red.), Finanse przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, W -wa, 2003, s. 17-19
4