1800320511

Andrzej Pogorzelski Materiały pomocnicze do studiowania przedmiotu FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA

Można go odczytać następująco: działając efektywnie przedsiębiorstwo zwiększyło wartość kapitału zainwestowanego przez właścicieli, tzn. osiągnęło zysk netto. Zysk ten podlega podziałowi -albo wraca do właścicieli (1) albo zostaje przez nich pozostawiony w przedsiębiorstwie (2). Przy tym sposób podziału zysku netto jest sprawą (z pewnymi ograniczeniami) suwerennej decyzji właścicieli.

Wydawać by się mogło, że skoro zysk netto jest oczekiwanym przez właścicieli i należnym im efektem (wynikiem) pracy przedsiębiorstwa, to wskazana w schemacie 1 możliwość pozostawiania go w całości lub w części w przedsiębiorstwie jest niezrozumiała, bo oznacza rezygnację z korzyści (a konkretnie - rezygnację z zainkasowania pieniędzy). Jednakże takie rozumowanie oznaczałoby postrzeganie właścicieli jako konsumentów, zainteresowanych tylko korzyściami rocznymi, czyli krótkoterminowymi. Tymczasem właściciele mogą być zainteresowani zyskami w długim horyzoncie czasu i aby to osiągnąć mogą się decydować na zainwestowanie całości lub części zysku netto w przedsiębiorstwie, które go wygospodarowało. W tym przypadku inwestowanie nie polega na wniesieniu przez inwestorów ich oszczędności, lecz na pozostawieniu w przedsiębiorstwie tego, co im się należało.

Przeznaczanie w całości rocznego zysku netto na wypłaty dla akcjonariuszy / udziałowców może skutkować niedoinwestowaniem przedsiębiorstwa, a w konsekwencji pogarszaniem się wyników jego pracy w przyszłości. A szerzej - działania przedsiębiorstw nastawione na maksymalizację zysków i wypłat z zysków w krótkim czasie zwykle kolidują z maksymalizacją zysków i wypłat z zysków w horyzoncie długoterminowym. Rodzi to pytanie, którą z tych opcji należałoby przyjąć zmierzając do wskazania nadrzędnego celu działalności przedsiębiorstwa ?

Otóż współczesna teoria i praktyka zarządzania przedsiębiorstwami wskazuje jako wyraźną tendencję rosnącą rolę zarządzania strategicznego. Przejawia się to m. in. w ukierunkowywaniu działalności przedsiębiorstw na realizację wyraźnie określonego celu (lub celów) strategicznego, co w praktyce oznacza planowanie, organizowanie, motywowanie i kontrolowanie podporządkowane szukaniu odpowiedzi na pytanie: jak przekładać strategie na bieżące działania operacyjne ? Pytanie to wyraźnie sugeruje nadrzędność strategii w stosunku do działań bieżących, a tym samym nadrzędność celu (celów) długoterminowego w stosunku do celu (celów) krótkoterminowego.

Zwróćmy jeszcze uwagę na fakt, że przedsiębiorstwa są sprzedawanym / kupowanym towarem. Oznacza to, że przedsiębiorstwa mają swoją cenę (wartość) rynkowa, dostępną na bieżąco (w przypadku spółek giełdowych) lub ustalaną za pomocą mniej lub bardziej złożonych procedur zwanych wycenami. Akcjonariusze / udziałowcy mogą więc osiągać korzyści z zainwestowanego kapitału nie tylko w postaci wypracowanych przez przedsiębiorstwa zysków netto, lecz również w postaci różnicy miedzy cena nabycia przedsiębiorstwa (czyli wartością początkową inwestycji) i jego aktualną ceną (wartością) rynkową. Zatem łączny zwrot z kapitału składa się z dwóch elementów:

Zwrot jest to łączne zwiększenie (lub zmniejszenia) zainwestowanej wartości. Składa się ze zwiększenia (lub zmniejszenia) ceny nabycia (wartości zainwestowanej) oraz okresowych płatności. jeśli takie płatności (jak odsetki bądź dywidendy) na rzecz inwestora występują. ⁷³

2.4. Jak przedsiębiorstwa zwiększają zainwestowaną wartość / kapitał ?

Z punktu widzenia inwestorów / właścicieli przedsiębiorstwo jest postrzegane jako inwestycja, czyli inaczej - jako miejsce pomnażania kapitału początkowego.

Pomnażanie kapitału w przedsiębiorstwie to proces - mierzony w przedziale jednego roku i ujmowany w sprawozdaniu finansowym przedsiębiorstwa - obejmujący:

•    wniesienie przez inwestorów / właścicieli kapitału do przedsiębiorstwa (najczęściej w formie środków pieniężnych),

•    zainwestowanie, przez zarząd przedsiębiorstwa, pozyskanego od inwestorów kapitału w zasoby odpowiednie do profilu prowadzonej działalności gospodarczej,

•    wykorzystywanie, a tym samym zużywanie kapitału zainwestowanego w konkretne zasoby w prowadzonej działalności gospodarczej,

•    odzyskiwanie kapitału poprzez sprzedaż efektów pracy (produktów, usług, towarów).

¹³ Leahigh D. J. Zarządzanie finansami, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 1999, s. 25

8