1800320516

12

Sposoby działania umysłu i metody ich badania; Poznan 18-19 kwietnia 2008

Sposoby działania umysłu i metody ich badania

Świadomość własnych doznań i jej wpływ na przetwarzanie informacji a mechanizmy temporalne umysłu

Jacek Buczny, Radosław Sterczyński

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy w Sopocie

Człowiek może być świadomy własnych doznań i zmian zachodzących w otoczeniu. Reguły powstawania tych doświadczeń porządkuje teoria regulacji zachowania Epsteina (1990), rozwijana w warunkach polskich przez Kolańczyk (1999). Dwa typy regulacji zachowania: bezpośrednia i pośrednia wpływają na umysł i uruchamiają programy działania. Koncentracja podmiotu na doznaniach afektywnych wskazuje, że bezpośredni poziom regulacji wpływa na zachowanie. Konsekwencją tego jest większa podatność umysłu na wpływy z zewnątrz — determinantami zachowania są głównie zmiany otoczenia. Natomiast koncentracja podmiotu na otoczeniu i informacjach z niego płynących wskazuje na działanie pośredniego poziomu regulacji zachowania. Konsekwencją tej formy regulacji zachowania jest dążenie do realizacji własnych celów, pobudzenie refleksyjności i moderowanie wpływu otoczenia na własne zachowanie. Poziomy regulacji zachowania są zatem modyfikatorami przetwarzania danych. W serii trzech badań sprawdzaliśmy czy poziomy te modyfikują przetwarzanie informacji o charakterze poznawczym, jak i afektywnym. Założyliśmy, że przetwarzanie informacji podlega podstawowym mechanizmom sekwencjonowania, tzw. zegarom wbudowanym w system neuronalny (Nosal, 2004). Wyniki badań wskazują, że wzbudzenie przetwarzania podporządkowane pulsacjom zegara milisekundowego operującego w 30 milisekundowych sekwencjach jest bardziej efektywne niż przetwarzanie w pobudzeniach bodźcem znaczącym w odstępach co 40 i 50 milisekund. Uzyskane dane wskazują, że na efektywność procesu przetwarzania ma wpływ świadome skupienie się na doznaniach. Efekt ten utrzymuje się także przy eksperymentalnym wzbudzeniu tej koncentracji na różnych aspektach danych (poznawczym bądź afektywnym). Uzyskane dane wskazują na znaczenie temporalnych mechanizmów w funkcjonowaniu ludzkiego umysłu (por. Rammsayer, Brandler, 2004).

Bibliografia:

1.    Epstein, S. (1990). Cognitive-Experimental Self-Theory. W: L. A. Pervin (red.), Handbook of Personalily: Theory and Research, New York: Guildford Press, s. 165-191.

2.    Kolańczyk, A. (1999). Czuje, myślę, jestem. Świadomość i procesy psychiczne w ujęciu poznawczym. Gdańsk: GWP.

3.    Nosal, C., S. (2004). Neuropsychologia kodowania temporalnego i poczucia czasu. Przegląd Psychologiczny 47. nr 2, s. 175-190.

4.    Rammsayer, T. H., Brandler, S. (2004). Aspects of temporal information processing: A dimensional analysis. Psy-chological Research 69, s. 115-123.