By) 10 rok 1878. Rok Kongresu Beri Askiego. Jak dziś. Jak pisze Władysław Mickiewicz, syn wielkiego Adama, stało się 10 pod wpływem podwójnych uroczystości na Kapitolu w Rzymie, a mianowicie inauguracji biustu Adama Mickiewicza w dniu 29 marca 1877 r. oraz jego koronacji wawrzynem w dniu 29 marca 1878 r. (patrz miesięcznik . „My” Nr. 2: Echa pobytu Adama Mickiewicza w Rzymie). Obie te uroczystości urządzono w 30 rocznicę stworzenia we Włoszech Polskiego Legionu do walki o wyzwolenie Włoch. Wtedy profesor Dominik Santagata, po otrzymaniu listu dziękczynnego od posłów Dolskich w parlamencie wiedeAskim, do posłów parlamentu włoskiego — za protest przeciwko zawartemu w- 1878 r. traktatowi w San Stefano pomiędzy Rosją i Turcją, mającemu na celu ostateczne pogrzebanie sprawy polskiej odpowiedział adre.sem 65 studentów uniwersytetu w Bolonii do posłów polskich w Wiedniu, zapowiadającym utworzenie na uniwersytecie w Bolonii stałego centrum studiów polskich. Właśnie celem uwydatnienia jak najjaskra-wiej konieczności przywrócenia podeptanych praw Polski”.
Adres datowany jest z 8 czerwca 1878 r. Posłowie polscy odpowiedzieli również adresem, w którym dziękując młodzieży włoskiej za jej wystąpienie, przypominają, ,,źe przed trzema wiekami król Zygmunt August uprzedzał królową Elżbietę o niebezpieczeAstwach grożących Europie, a nie tylko Polsce, ze strony Rosji, i że to .dzięki nieuwzględnieniu tego ostrzeżenia, uprzywilejowaniu Rosji i porzuceniu Polski. Anglia znajdowała się w śmiertelnym niebezpieczeństwie”, wyrażając nadto mniemanie, że „kraj wielkich polityków nie zechce czekać na tę chwilę, gdv panowanie Rosji rozciągnie się do Adriatyku”, aby zrozumieć, że jest tylko jedno dostatecznie skuteczne przedmurze w postaci odbudowania Polski. Apel ten okazał się jeśli nie trochę przedwczesny, to w każdym razie bardzo przewidujący.
.Minęło nieco czasu, aż w dniu 23 marca 1879 r. tenże profesor Santagata w sali Ateneum w Bolonii wygłosił odczyt o historii i literaturze Polskiej w jej stosunkach z Włochami i Europą, po którym wysunął konieczność zrealizowania projektu, zawartego w adresie studentów' bolońskich z 8 czerwca 1878 r. w postaci założenia studium historii literatury polskiej oraz innych narodów słowiaAskich. Projekt ten znalazł bardzo przychylne echo zarówno w opinii społecznej jak i w prasie.
Następnego dnia rozpisano na uniwersytecie rodzaj referendum ludowego w tej sprawie i już II maja 1879 r. odbyło się w auli chemicznej starego uniwersytetu przedwstępne zebranie organizacyjne pod przewodnictwem pror. Santagata i w nieobecności pierwszego członka akademii. prof. hr. Aureliusza Saffi, który właśnie przewodniczył na kongresie pokojowym w Mediolanie. Na zebraniu tym odczytano nową odpowiedź polskich posłów z Wiednia, stwierdzającą między innymi :
42