1869525390

254 SPRAWOZDANIA

tyńska (Instytut Badań Interdyscyplinalnych UW) przedstawili główne założenia programu „Polska Szkoła - otwarte zasoby edukacyjne dla Polaków poza granicami kraju”, podkreślając, iż jego najważniejszym celem jest podtrzymanie kontaktu z Polakami, mieszkających poza granicami kraju, i pomoc im w zachowaniu polskiej tożsamości.

Tomasz Ganicz (KOED, Stowarzyszenie Wikimedia Polska) w wystąpieniu Otwarty dostęp do treści publicznych i problemy z tym związane zdefiniował domenę publiczną (public domain), przypisując to określenie twórczości, co do której wygasły prawa autorskie bądź co do której autorzy tych praw zrzekli się, tym samym czyniąc ją ogólnodostępną i pozwalając na korzystanie z niej bez ograniczeń i wnoszenia opłat. W Polsce utwór staje się częścią domeny publicznej po siedemdziesięciu latach od śmierci jego twórcy (współtwórcy). Gdy autor jest nieznany, okres ten liczy się od daty pierwszej publikacji danego utworu (Art. 36 i następne Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych). T. Ganicz w kontekst domeny publicznej wpisał treści publiczne pomijane w polskim prawodawstwie. Poddał analizie serwisy WWW polskich instytucji urzędów. Materiały w nich zamieszczane objęte są zwykłymi prawami autorskimi. Wyjątek stanowią Biuletyny Informacji Publicznej (BIP), choć i tu obok dokumentów urzędowych pojawiają się treści, które trudno odnieść do domeny publicznej. Wiele stron internetowych instytucji państwowych zawiera użyteczne pod względem edukacyjnym informacje, nie można jednak ich kopiować i użytkować. Rozwiązania amerykańskie w tym względzie wydają się godne naśladowania. Wszystkie materiały zamieszczone na stronach instytucji publicznych USA mogą być wykorzystywane przez każdego użytkownika Internetu. T. Ganicz zaapelował, by treści powstałe w ramach działań instytucji państwa (wyniki badań, ekspertyzy, dokumentacja wizualna i inne) - od razu trafiały do domeny publicznej.

Z wypowiedzią T. Ganicza korespondowała prezentacja Regulacja otwartej edukacji i nauki Alka Tarkowskiego (ICM UW, Creative Commons Polska). Jej autor mówił o barierach w rozwoju OZE w Polsce. Zaliczył do nich m.in. niewłaściwe mechanizmy prawne i brak stosownych standardów technologicznych. Jednak rosnąca świadomość społeczna na ten temat czy przyjmowanie, jak na razie alternatywnych rozwiązań w polskim prawodawstwie (np. licencje Creative Commons) wydaje się sprzyjać rozwojowi kultury otwartej edukacji.

W konferencji „Otwarte zasoby edukacyjne w Polsce” uczestniczyło ponad 200 osób reprezentujących instytucje, organizacje i środowiska (nauczyciele, wykładowcy akademiccy, bibliotekarze) zainteresowane tematyką Otwartych Zasobów Edukacyjnych. Jej gościem była także Melisa Hagemann z Open Socie-ty Institute (Instytut Społeczeństwa Otwartego), promującego wszelkiego typu inicjatywy, np. Ruch Otwartej Edukacji, zmierzające do budowania społeczeństwa opartego na wiedzy i demokracji.

Obrady konferencyjne toczyły się w Sali Kolumnowej Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej. Koalicja Otwartej Edukacji, organizator spotkania, chciała w ten sposób zwrócić uwagę polityków na nowe uwarunkowania społeczne i wyzwania stojące przed system edukacji i nauki. Poparcie dla idei Otwartych Zasobów Edukacyjnych w Polsce wyrazili posłowie: Krzysztof Tyszkiewicz, Andrzej Celiński i Marcin Zawiła.

Konferencję zakończyła dyskusja, której żywiołowy przebieg udowodnił, jak ważne jest upowszechnianie informacji o Otwartych Zasobach Edukacyjnych.

Wiele cennych materiałów na ten temat można odnaleźć na serwisie: www. koed.org.pl prowadzonym przez KOED, tu także są dostępne prezentacje i materiały konferencyjne.

Ewa Chuchro

Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych

Uniwersytet Warszawski

Tekst wpłyną1 do redakcji 16 czerwca 2009 r.