1999020340

138 STANISŁAW LENCEWICZ

ku jeziora występuje spłycenie do 2 m. Brzegi są niskie, tylko od wschodu występują nad nimi wydmy, a wzgórza te powodują nawet urozmaicenie linii brzegowej od tej strony, w postaci cyplów i zatok. Jezioro pozbawione jest odpływu widocznego, odpływa jednak na południe przez przylegające do niego bagno Berestowiec i na wiosnę wyraźnie zaopatruje je w wodę. Położenie jeziora na przeciwległym brzegu doliny Jasiołdy, pas bagienny, ciągnący się w jego przedłużeniu na południe, a nawet podłużne zagłębienie w dnie, wskazują, że jezioro Białe powstało przez zatamowanie biegu błądzącej tu niegdyś Jasiołdy.

O 41/2 kilometra dalej na wschód leży jezioro Czarne, ale już w wylocie doliny Żehulanki. Dolina ta biegnie równolegle do poprzedniej, oddzielona jest jednak od niej pasem wzniesień dyluwialnych, na których występują nawet pagórki żwirowe o wyglądzie ozów czy też kani esów.

Jezjoro Czarne (C h r y s k i e) jest trzecim pod względem wielkości jeziorem na Polesiu, bo ma 17 km² powierzchni. Jest ono jeszcze płytsze niż poprzednie i składa się z dwóch basenów. Największa głębokość (2,2 m) przypada w środku jeziora. Południowa część stanowi oddzielny basenik, odcięty od wschodu wysokim cyplem zwanym Wieża, a od zachodu jego podwodnym odpowiednikiem. Tuż pod cyplem ulokował się drugi głęboczek (2 m). Dno jeziora jest grząskie, brzegi porastają szeroko trzciną i sitowiem. Od zachodu przylega do jeziora wymieniona wyniosłość dyluwialna, z pozostałych stron otaczają je bagna. Od północy wpada do jeziora Żehulanka, a wypływającą z niego rzeczkę nazywają Dorohobuż. Pomimo to, że jezioro jest przepływowe, wahania poziomu wody są w nim znaczne i siągają 1,5 m. Osobliwe, że chociaż bagna nadjeziorne otwierają się szeroko na wschód, którędy też łączą się z jeziorem Sporowskim, to jednak odpływ rzeczny z jeziora Czarnego odbywa się na południe w stronę Chrysy i Zdzi-towa przez przerwę w równinie dyluwialnej.

Zaraz po połączeniu się Dorohobuży z Jasiołdą, wpadają one do jeziora Sporowskiego, leżącego w tym samym poziomie, co i Czarne (143,8 m).

Jezioro S porowskie (13,2 km²) jest piątym pod względem wielkości na Polesiu. Przedstawia ono płytką misę, gdzie tylko w jednym miejscu sonda opuszcza się do 2.10 m. W zachodniej części jeziora występują dwie kępy i jedna niewielka mielizna. Przez południowo-zachodnią część jeziora przepływa Jasiołda, która też przy ujściu wytworzyła deltę podwodną, zaznaczoną na planie izobatą 1 m. Zaobserwowane w ciągu kilku lat wahania wodostanów osiągnęły 182 cm. Od pół-