2121401842

MODLITEWNIK KRÓLEWICZA ALEKSANDRA 87

Na stosunek Olbrachta do książki rzuca światło jego cenny dar trzech tomów wspaniałego graduału z przepysznemi minjaturami na rzecz krakowskiej katedry *. Jakkolwiek źródła nie przynoszą bezpośrednich danych o bibljotece tego monarchy, nie ulega żadnej wątpliwości, że miał on pewien zasób książek.

Na bibljotekę Zygmunta Starego, znaną z katalogu z r. 1510, oddawna już zwrócono uwagę ². Spis jej pozwala nietylko wglą-dnąć w zainteresowania umysłowe i moralne potrzeby Zygmunta, ale daje też podstawę do wniosków ogólniejszych o wpływach literatury czeskiej³.

Szczuplejsze są niestety wiadomości, gdy chodzi o bibljotekę najmłodszego z synów Kazimierza Jagiellończyka, kardynała Fryderyka, po którym zachował się do dziś dnia wspaniały pon-tyfikał w bibl. kapituły krakowskiej z r. 1494⁴. Temuż to dostojnikowi Kościoła zapisał Kallimach (f 1. XI. 1496) swą «li-breria», książnicę, nie zapominając też o legatach, innego zresztą rodzaju, dla ulubionego przez się Olbrachta i Aleksandra⁵.

W pomyślniejszem położeniu znajdujemy się natomiast, gdy chodzi o książnicę króla Aleksandra. Inwentarz skarbca tego króla, sporządzony 24—25 lipca 1506 r., a więc niedługo przed jego śmiercią, wylicza książki w czterech różnych miejscach⁶. Zachowując porządek inwentarza, przejdziemy wszystkie pozycje:

’ I. Polkowski, Katalog rękopisów katedry krakowskiej, Kraków 1884, 45—46, nr. 42—44; Wł. Terlecki, Minjatury graduału Jana Olbrachta i ich źródła artystyczne, Spraw. To w. Nauk. we Lwowie 1926, VI, 24—31.

⁴    Katalog ten pierwszy ogłosił J. Lelewel, Bibljo graficznych ksiąg dwoje, Wilno 1826, II, 97—99. Poprawniejsze wydanie przynosi K. Puławski, Spis książek króla Zygmunta 1, Bibl. Warsz. 1875, I, 277—281. O tej bibljotece A. Bruckner, Literarhistorische Findlinge, Zeitschr. f. slav. Philo-logie 1925, 1, 257. O modlitewniku Zygmunta z British Museum M. Sokołowski w Spraw. Kom. hist. sztuki IV, s. LV, LXI; F. Kopera, Historja malarstwa w Polsce, Kraków 1925, II, str. 25—26. O modlitewniku monachijskim Hanusz, O książce do nabożeństwa Zygmunta I, Rozpr. Ak. Urn. filol. 1884, XI, 44—146; St. Sawicka, Polski modlitewnik iluminowany z XVI w. w zbiorach Raw. Muz. Narodowego w Monachjum, Spraw, z pos. Ak. Urn. 1927 Nr. 4.

⁵    A. Bruckner, Z zarania księgi polsko-czesko-ruskiej, Przew. Bibl. 1926, 227—228.

* I. POLKOWSKI, Katalog, 35, nr. 14.

^s C. Ciampi, Bibliografia critica, Fizenze 1834, I, 31.

⁶    Fr. Papee, Akta Aleksandra, Kraków 1927, nr. 329, s. 543—545.