2181686996

szych czasach warkotem ciągników, motorów i maszyn rolniczych. Tak więc przypadkowo powstawały nieraz niezamierzone skojarzenia dźwiękowe (kompozycje "natura-listyczne"), które były w różny sposób oceniane przez uszy dziecka, wzbogacone wyobraźnią stwarzały nieraz niezapomniane przeżycia muzyczne rozwijającego się talentu, inwencji i muzykalności wiejskiej młodzieży.

Podobnie Jan Trzpił wykorzystuje wszelkiego rodzaju trawy i trawki (nazywane szczypiorami Irany), szczególnie tycli rosnących wiosną w wiejskich ogródkach traw koloru biało-ziclonego. Te trwałe szczypiorki wkładają dzieci między dwa kciuki i przez pod much iwanie wprowadzają w stan drgania, w następstwie czego powstają różne dźwięki, najczęściej typu furiata nazywanego na wsi frapatem. Przy pomocy tego prymitywnego instrumentu mogą również naśladować śpiew ptactwa, a szczególnie pianie kogutów. Bywa często, że prowokując tym dźwiękiem, prowadzą rodzaj dialogu muzycznego z ptakami. Czasem też dzieci wykorzystują te instrumenty do wspólnego muzykowania.

MARIAN

DOMAŃSKI

1927-1991

Urodził się w Targowisku na Roztoczu. W rodzinnej wsi rozpoczęło się jego zauroczenie folklorem, tu słuchał śpiewu wiejskich kobiet i tu uczył się grać na słomce, trawce i skrzypcach. Po wojnie studiował w Warszawie grę na organach, kom|x>zycję i dyiy-genturę pod kierunkiem Tadeusza Szeligowskiego. Po studiach objął stanowisko dyrygenta w Zespole Pieśni i Tańca “Mazowsze". W 1067 r. rozpoczął pracę w Redakcji Muzyki Ludowej Polskiego Radia. Dokumentowanie polskiego folkloru było największą pasją Jego życia. Marian Domań-

Fot. archiwum

Nki z ciężkim magnetofonem przemierzył Polskę wzdłuż i wszerz. Efektem Jego spotkań z twórcami ludowymi jest liczące wiele tysięcy nagrań archiwum i mnóstwo audycji radiowych prezentujących sylwetki i muzykę polskich artystów ludowych.

WŁADYSŁAW SITKOWSKI O mój Boże

1

Liście klony drżą na wietrze bo im serce już przebito któż im teraz łzy obetrze zmarła litość

Jakiś ptak w tarninie kwili chciałby śpiewać -już nie może ludzie gniazdo spustoszyli o mój Boże

Dzięcioł stuka w drzewo suche niebo z lękiem się otwiera wokół pustka echo głuche ptak umiera

Zapłakały liście klonu któż im teraz łzy osuszy Ziąb się niesie wśród zagonów ludzkiej duszy

Dziadek wsparł sję na kosturze oczy w górę wzniósł błagalne skąd się biorą w tej naturze serca skalne

WANDA ŁOMNICKA-DULAK

* * *

Mój dziadek kochał ziemię zwyczajnie bez

patosu,

urodzaj był radością, przednówek kładł się

cieniem.

Sękatą, ciężką dłonią tak lekko dotykał kłosów i one dojrzewały oczu słonecznym spojrzeniem.

Spłachetek ojcowizny był prawie łanem nieba, sypało na nim szczęście, rozkrwawiały się maki. Godzinki budził wcześnie - były jak kromki

chicha -

od dziadka chwałę niebios odśpiewywały ptaki.

Sytość wróżył z grzmotów, j>ogodę z zachodu

słońca,

kalendarz miał najprostszy, w pisany w serca

pamięć,

roztropna pracowitość zdała się nie mieć końca. "Szczęść Boże" - błogosławili z kapliczek

chłopscy święci.

Dziadku! Gdybyś dziś wrócił na naszą stronę

nieba

jakże zbielałym włosom mogłabym wytłumaczyć, że twojej ojcowizny wnukom nic było trzeba. Godzinki takie późne, ziemia nie ziemię znaczy...

62