2212788130

40 Rzecz o ZMS - ani laurka, ani pamflet

wynikające z przynależności organizacji młodzieżowych do Światowej Federacji Młodzieży Demokratycznej, powołanej w listopadzie 1945 roku w Londynie, jednoczącej postępowe związki młodzieży całego świata. Głównym zadaniem ŚFMD, jak pisze B Hillebrandt, stały się: „mobilizacja postępowej młodzieży świata do walki o pokój, uzmysławianie konsekwencji wojny atomowej a także grozy wszelkiej wojny, demaskowanie podsycanej przez siły imperialistyczne w państwach kapitalistycznych propagandy o rzekomym zagrożeniu ze strony państw socjalistycznych i forsowanego przez wielki kapitał, dzięki wywoływanej w ten sposób psychozie wojennej, „wyścigu zbrojeń". ŚFMD służyła idei zbliżania młodzieży różnych ras, przekonań i wyznań przez organizację różnych akcji, z których najbardziej znane były światowe festiwale młodzieży i studentów.

Działalność międzynarodowa ZMS miała ścisły związek z tą centralą, ale obfitowała w inicjatywy własne dotyczące przede wszystkim współpracy regionalnej i dwustronnej, zwłaszcza z sąsiadami.

Nie omawiałem dotychczas tej części działalności programowej ZMS, którą zwykło się określać mianem szkolenia ideowo-politycznego, czyli działań, które bezpośrednio powinny kształtować postawy polityczne, wyposażać w wiedzę z dziedziny nauk społecznych, filozofii, a w konsekwencji prowadzić do ukształtowania światopoglądu, przekonań ideologicznych Dokumenty programowe Związku, przede wszystkim deklaracja ideowopolityczna i statut, zasada uznawania ideowego kierownictwa PZPR, a także cała praktyka wychowawczych oddziaływań wskazują, że ZMS stał na gruncie marksizmu-leninizmu, z którego założeniami, jako nauki i idei, starano się zaznajamiać członków, zabiegać o to, aby przyswajali sobie jego kategorie i system wartości, przez jego pryzmat oceniali świat i ludzi, gospodarkę i politykę, ideologie i ustroje społeczne, naukę i kulturę itp. W tym celu organizowano różnego rodzaju szkolenia - kursy, wykłady, seminaria, dyskusje itd Ich uczestnikami byli przede wszystkim aktywiści lub kandydaci na działaczy, jeżeli można użyć tego określenia. Poza przekazywaniem wiedzy chodziło o wyrabianie umiejętności samodzielnego myślenia, dyskutowania i polemizowania, argumentowania i obrony własnych racji i przekonań. Były to założenia, praktyka natomiast była różna. Często szkolenia stawały się bezkrytycznym upowszechnianiem nie przystających do rzeczywistości formułek i sloganów. Niejednokrotnie zwracano uwagę na płyciznę i jałowość tego typu działań. Krytyka jakości procesu upowszechniania marksizmu nasiliła się po marcu 1968. Na łamach „Polityki" ujęto to w sposób następujący: „Realizując zasady socjalizmu nie ustrzegliśmy się błędów. Jednym z nich jest sformalizowanie ideologii jako podstawy wychowania. Nie potrafiliśmy