2212788565

Oprócz wyżej wymienionych możliwości klasyfikacji związków frazeologicznych, istnieje również podział według kryterium stabilności komponentów nominalnych frazeologizmu w odniesieniu do liczby, w jakiej występują (I. pojedyncza lub mnoga). Klasyfikacji tej w językoznawstwie polskim dokonał S. Bąba (1982: 141):

[Są to] „frazeologizmy z takimi komponentami rzeczownikowymi, które podlegają ograniczeniom w zakresie kategorii liczby, (...) dla których liczba jest kategorią selektywną. Wyróżniają [one] zarówno liczbę pojedyncza jak i mnogą a jedynie jako części składowe zwrotów stabilizują się bądź w jednej bądź w drugiej”.

Wyróżniamy zatem następujące grupy frazeologizmów, sklasyfikowanych pod względem stabilności liczby:

1. Frazeologizmy nie dopuszczające zmian w obrębie liczby:

Frazeologizmy z jednym rzeczownikiem:

frazeologizmy, w których rzeczownik funkcjonuje w liczbie pojedynczej: zadzierać nosa, klamka zapadła, połknąć bakcyla, zaglądać do kieliszka, frazeologizmy, w których rzeczownik funkcjonuje w liczbie mnogiej: obiecywać komuś złote góry, deptać komuś po piętach, rozdzierać szaty, pójść z torbami. Frazeologizmy z dwoma rzeczownikami:

frazeologizmy, w których oba rzeczowniki funkcjonują w liczbie pojedynczej: nie puścić pary z gęby, zalać sadła za skórę, zapomnieć języka w gębie, robić z gęby cholewę,

formy porównawcze: bać się czegoś jak diabeł święconej wody, czuć się jak ryba w wodzie,

frazeologizmy, w których oba rzeczowniki funkcjonują w liczbie mnogiej: mieć klapy na oczach, coś ma ręce i nogi, mieć oczy i uszy otwarte, rzucać kamienie pod nogi,

frazeologizmy, w których jeden rzeczownik funkcjonuje w liczbie pojedynczej, a drugi w liczbie mnogiej: nabrać wody w usta, chwytać byka za rogi, chwycić wiatr w żagle, brać nogi za pas.

2. Frazeologizmy dopuszczające zmiany w obrębie liczby:

Frazeologizmy z jednym rzeczownikiem:

rzeczownik stabilizuje się raczej w liczbie pojedynczej: rzucić okiem / oczyma, nie spuszczać oka /oczu z kogoś, przypinać łatkę/łatki komuś, rzeczownik stabilizuje się raczej w liczbie mnogiej: chodzić własną drogą / własnymi drogami, pokazywać palcem /palcami, za psi pieniądz /pieniądze.