223427581

Teresa Sta by

Szkoła Główna Handlowa

Polska a cywilizacja konsumpcyjna

1. Wprowadzenie

Tytuł artykułu nawiązuje do roli konsumpcji we współczesnym życiu społeczeństw, w tym w odniesieniu do sytuacji w Polsce.

Problematyka badań zróżnicowań stanu i struktury konsumpcji ma charakter interdyscyplinarny i opiera się na teorii potrzeb. Jest wiele definicji potrzeb, nawiązuję do definicji Kurta Goldsteina, sformułowanej w 1939 roku¹, która dość esencjonalnie określa ich istotę, choć niewątpliwie w kontekście tytułu należałoby przytoczyć piramidę potrzeb według Abrahama Maslowa, w której zaspokojenie potrzeb podstawowych jest warunkiem zaspokojenia potrzeb nadrzędnych. Według definicji K. Goldsteina: potrzeba - to stan pewnego niedoboru, który osobnik stara się uzupełnić i jest to najbardziej powiązane z istotą działania każdego człowieka, a mianowicie dążeniem ku jej zaspokojeniu, bez wnikania w ocenę celowości takiego działania. Niedobór potrzeby wymaga zatem spożycia, konsumpcji dóbr lub usług.

2. Współczesna cywilizacja konsumpcyjna

Zycie w określonych warunkach ekonomiczno-społecznych spowodowało, że oblicze konsumpcji zmieniało się, począwszy od rewolucji konsumenckiej, poprzez konsumpcję masową aż po nowe trendy na przełomie XX i XXI wieku, powodując - w ostatnich latach - wejście w tzw. cywilizację konsumpcyjną, która charakteryzuje się nowymi stylami zachowań konsumentów. Nowe trendy są wynikiem zetknięcia się zindywidualizowanych oczekiwań konsumentów z globalizacją rynków konsumenckich. Tworzyły się w długim procesie życia różnych społeczeństw z ich kulturą, religią, tradycją i życiem w określonych systemach ekonomicznych². Procesy integracji z krajami UE niewątpliwie ukształtowały już w Polsce zachowania konsumentów w efekcie naśladownictwa, działalności mediów oraz rozwoju techniki informatycznej. Tak więc zachowania konsumentów mają

1

   Podaję za: J. Senyszyn, Potrzeby konsumpcyjne, Uniwersytet Gdański, Gdańsk 1995, s. 17.

2

   Por. J. Senda, Trendy zachowań konsumenckich w rozwiniętych europejskich gospodarkach rynkowych, „Handel Wewnętrzny”, IRWiK, 2/2000, s. 16.