2251772482

Dla wyznaczenia R_r przyjmuje się w radiotechnice tak ■zwaną refrakcję normalną, obliczoną przy następujących założeniach meteorologicznych:

—    średni stan temperatury ± 15°C na poziomie morza, a więc przy ciśnieniu 760 mm

—    wielkość gradientu temperatury powietrza r = 0,0065°/m. Dla refrakcji normalnej, wartość R_r = 25 500. Przyjmu-

Dinia prosta, łącząca ogniska obu zwierciadeł musi być wolna od wszelkich przeszkód terenowych, nadto wysokość tej linii nad przedmiotami pokrywającymi teren (lasy, skały, budynki) musi przekraczać szerokość pierwszej strefy Fresnela.

Strefą Fresnela nazywa się przestrzeń zamknięta powierzchnią elipsoidy obrotowej, której oś duża, będąca

jąc jeszcze, że R = 6368 km, wzór (4) przyjmie następującą postać:

^ = 4.1(1/^+I//.J    (6)

gdzie hi i h₂ — wysokości anten, wyznaczone w metrach.

Zróżnicowane stany temperatury, ciśnienia i wilgotności powietrza mogą powodować powstawanie tak zwanych duktów troposferycznych (rys. 3), przenoszących fale krótkie nawet na znaczniejsze odległości. Stąd może się zdarzyć, że ktoś w Polsce otrzymuje na ekranie swojego odbiornika telewizyjnego obrazy, na przykład z Paryża. Ale są to zjawiska bardzo krótkotrwałe i przypadkowe.

Na skutek prostolinijnego rozchodzenia się fal telewizyjnych, zasięg nadawania i odbioru, w stosunku na przykład do radiofonii, jest bardzo krótki. Z tego też względu programy nadawane przez ośrodek telewizyjny w Warszawie nie mogą być bezpośrednio odbierane przez posiadaczy telewizorów w Katowicach. Z tego samego względu programy nadawane przez śląski ośrodek telewizyjny w Sie-mianowicach-Bytkowie nie mogą być normalnie odbierane w pobliżu Warszawy, Szczecina czy też Poznania.

Do bardziej jeszcze większego problemu urasta sprawa międzynarodowej wymiany programów telewizyjnych z ośrodkami zagranicznymi (mamy tu na myśli „Euro-wizję”). Przekazywanie programów z jednego ośrodka telewizyjnego do drugiego, odbywa się za pomocą tak zwanych stacji przekaźnikowych oraz za pomocą specjalnych anten kierunkowych. Odebranie od ostatniej stacji przekaźnikowej fale, aparatura stacji końcowej przetwarza na tale dłuższe dostosowane do odbiorników abonentów.

Rys. 4

Stacja przekaźnikowa składa się z aparatury odbiorczo-na-dawczej, pracującej na falach bardzo wysokiej częstotliwości — bo około 9000 MH„ co odpowiada długości fali około 3 cm. Fale tej długości, podobnie jak fale radarowe, rozchodzą się po liniach prostych w postaci wąskich stożkowych snopów przebiegających od zwierciadła parabolicznego anteny nadawczej jednej stacji przekaźnikowej, do takiej samej anteny aparatury odbiorczej drugiej stacji przekaźnikowej. Kąt wierzchołkowy tego stożka zależny jest od średnicy 1 krzywizny zwierciadła anteny.

Dla anten stosowanych na stacjach przekaźnikowych kąt ten waha się w granicy 1—2,5°.

zarazem osią obrotu, znajduje się w linii łączącej ogniska parabolicznych izwieroiadel anteny nadawczej i odbiorczej.

Szerokość strefy Fresnela charakteryzuje wielkość półosi małej elipsoćdy obrotowej, którą określamy za pomocą wzoru:

gdzie: l — jest długością fali

d — odległością między ogniskami anten.

Odległość dowolnego punktu P (rys. 4) I strefy Fresnela od osi elipsoidy określa się za pomocą równania:

y = 1 Ali;.    (8)

X <*,+</*

gdzie d, i d₂ oznaczają poziome odległości punktu P od ognisk anten stacji przekaźnikowych.

Działanie stacji przekaźnikowych wyjaśnia rys. 5.

Rys. 6

Do czynności geodezyjnych, związanych z budową stacji przekaźnikowych należeć będzie wyznaczenie kierunków dla ich osi.

Lokalizacja każdej stacji przekaźnikowej musi być poprzedzona wywiadem w terenie, studiami map topograficznych oraz wykonaniem pomiarów wysokościowych z nawiązaniem do reperów niwelacji państwowej oraz pomiarów dla wyznaczenia współrzędnych osi anteny, względnie osi masztu, na którym zainstalowane są anteny.

Konieczne jest więc wykonywanie specjalnych profilów terenowych, tak zwanych „wizur” falowych. W tych pro-