W zwiqzku z rozwojem lotnictwa lędowego, które mioło odegroć już w wojnie światowej bardzo poważnq rolę, na kilka lał przed wybuchem wojny przy$tqpiono w poszczę* gólnych krajach nadmorskich do organizaqi lotnictwa morskiego, które mioło być wykorzystane dla celów lloty. Przy-słqpiono więc do tworzenio morskich formacyj lotniczych, zdolnych do wykonywania zadań bojowych na korzyść lloty. Pierwsze próby i doświodczenio kontynuowano na skonstruowanych odpowiednich typach wodnosamolotów, które posiadały możliwość wykonywania wszelkich zodoń w powietrzu narówni z samolotami lqdowemi. Wodnosamoloty miały również możność startu, wodowania i utrzymania się na powierzchni morza.
Pierwsze typy wodnosamolotów były to samoloty lędo-we, przystosowane do warunków morskich. Podwozio tych samolotów zoopotrzone były zamiosf kół w wodoszczelne pływaki, umożliwioiqce stort i wodowanie na morzu. Po wybuchu wojny świotowej, w której lotnictwo morskie zdało pierwszy egzamin i dowód jego przydatności w współdziałaniu z flotę operujqcq. nastqpił szybki rozwój lotnictwo morskiego, tak pod względem ilościowym, jak i konstrukcyjnym. Wodnosamoloty przechodziły kolejno różnego rodzaju typy, o mianowicie:
Kadłu bowe, przy których zamiost pływoków użyło odpowiednio wzmocnionego, uszczelnionego i hydrostatecznego kadłuba, oraz lekkich pływaków no końcach dolnych płotów.
Amfibia, wodnosamoloty kadłubowe, zaopatrzone w koła do rolowania, oraz w razie konieczności umożliwiojqce start i lqdowonie tych wodnosamolotów również no lędzie. Wodnosamoloty typu amfibia przeznaczono zwłaszcza do zadoń rzeczno - brzegowych, oraz morskich krotkodystansowych.
Obecnie używane sq w lotnictwie morskiem przeważnie wodnosamoloty na pływokoch o specjalnie przystosowanej konstrukcfi do warunków pełnienia służby no morzu.
Lotnictwo morskie zorganizowane jest w oddziały lotnicze, stacjonowane na wybrzeżu morskiem, bqdź też w eskadry morskie okrętowe, towarzyszqce flocie w operacjach zdała od własnych wybrzeży i stanowi ono część składowq zbrojnych sił morskich, podporzqdkowanych dowódcy tych sił. Oddziały lotnictwa morskiego stacjonowane no wybrzeżu mieszczę się w hangarach i koszoroch tak, jak lotnictwo lqdowe, i specialnem ich zadaniem jest współdziałanie z flotę nad ubezpieczeniem i obronę wybrzeża morskiego, ochronę transportów i szlaków komunikacyjnych przed napadami powietrznej floty nieprzyjacielskiej, okrętów nadwodnych i łodzi podwodnych.
Lotnictwo morskie okrętowe składa się z eskodr wodnosamolotów lub samolotów lędowych, zaokrętowanych na specjolnych okrętach, tak zwonych lotniskowcach. Wodnosamoloty startuję z okrętu (lotniskowca) przy pomocy koła* pulty, to jest wyrzutnicy, względnie startuję one no wodzie po spuszczeniu ich z okrętu no powierzchnię morzo. Start z powierzchni morza będzie oczywiście możliwy jedynie przy spokojnem morzu, gdyż start i wodowanie na większej fali jest połęczone z powożnem niebezpieczeństwem. Użycie samolotów na kołach jest możliwe wtenczos, o ile sq one zaokrętowane no okrętach lolnicz>ch, z których pokładu mogę startować i po wykonaniu zadania lędować. Somoloty tokie sę typu lędowo - morskiego, no podwoziu z kołami, o wodnoszczelnym odpowiednie wzmocnionym kadłubie, ażeby wrozie przymusowego lędowonio no powierzchni morzo mogły się utrzymoć do czasu przybycia pomocy i wycięgniecio no pokład okrętu. Zodanie lotnictwa morskiego-okrętowego towarzyszęcego flocie jest takie same, jak i lotnictwo morskiego, stacjonowanego no lędzie, do którego to zadania w szczególności należy: rozpoznanie (patrolowanie), dziołanie niszczycielskie przeciwko celom ziemnym i morskim zwalczanie floty powietrznej nieprzyjacielskiej, przeszkadzanie nieprzyjacielowi i niedopuszczenie do akcji desantowej, walka z okrętami nodwod* nemi, a zwłaszcza z łodziami podwodnemi.
Współpraca lotnictwa morskiego z flotę potęgo przede-wszystkiem na przygotowaniu terenu dlo jednostek floty, oraz na zabezpieczeniu tych jednostek, względnie zespołów, przez dostarczenie na czas wiodomości o zbliżojęcym się nieprzyjacielu. Wywiad lotniczy w operocjoch floty jest konieczny i musi sięgnęć na to kg odległość, by zaskoczenie własnych sił morskich, względnie odcięcie ich przez nieprzyjaciela było niemożliwe. Oprócz wywiadu zabezpie-czajęcego zespoły okrętów przed zoskoczeniem lub odcięciem, zespoły te muszę być zabezpieczone przez lotnictwo morskie przedewszystkiem przed łodziami podwodnemi, wynurzajęcemi się niespodziewanie wpobliżu zespołów lub okrętów. Zabezpieczenie to polegać będzie na patrolowaniu przez wodnosamoloty w odpowiedniej odległości od własnych sił morskich, aby uniemożliwić zbliżenie się łodzi podwodnej no odległość obstrzołu. W wykrywaniu i zwalczaniu łodzi podwodnych lotnictwo morskie odgrywa pierw-szorzędng rolę.
Nieustajęcy rozwói lotnictwa morskiego w kierunku ulepszenia konstrukcji i powiększania rozmiarów wodnosamolotów, przyczyni się niewętphwie do możliwości zabrania przez nie poważniejszych ciężorów, umożliwiaięcych wykorzystanie lotnictwo morskiego do pośpiesznego stawiania min w celu ubezpieczenia portu* lub odcięcia odwrotu okrętom nieprzyjacielskim, nie mówięc już o możliwości wbudowania no wodnosamolotach wyrzutnie do wyrzucania torped i torpedowania okrętów nieprzyjacielskich.
Omawiajęc hisłorję i przydatność lotnictwa morskiego w ogólnych zarysach, podaię pokrótce hisłorję naszego lotnictwa morskiego, stacjonowanego no wybrzeżu. Historia utworzenia Morskiego Dywizjonu Lotniczego datuje się od zarania utworzenio floty, po objęciu w posiodonie wybrzeża morskiego. Pierwsze wodnosamoloty noszego lotnictwa zakupione zostały z Niemiec. Były to używone wodnosamoloty przez niemieckie lotnictwo morskie i pod względem konstrukcyjnym nie były one pierwszorzędne. Lotnictwo morskie objęliśmy po Niemcach w stanie opłakanym, bez żadnych urzędzeń portowych i warsztatów, o wa-lęcych się koszarach i drewnianych dziurowych hangarach Wytrwała, intensywna praca pierwszych pionierów naszego lotnictwa morskiego, skłodajęcych się z kilku zaledwie oficerów i podoficerów pilotów morskich, przy pomocy władz doprowodziła do szybkiei i pięknei rozbudowy naszego lotnictwa morskiego. Zakupiono kilka wodnosamolotów włoskich typu kodłubowego «Macchi», no których szkolono pierwsze zastępy naszych młodych lotników morskich. Aczkolwiek samoloty te były również nie pierwszorzędne! konstrukcji i pochłonęły dużo ofiar ze strony noszych pilotów, to jednak zapoł do służby w powietrzu ani na chwilę me ustawoł, doprowodzajęc do coraz to lepszej sprawności naszych młodych pilotów morskich i dzięki ich wytrwałości oraz zaparcia się i ofiarnei służbie instruktorów, doprowadzono nasze lotnictwo morskie do wspaniałego rozwoju. Zbudowano wszelkie potrzebne urzędzenia lotnicze do osięgnięcła jak największej wydolności służby i spełniania całkowitego zadania naszego lotnictwa morskiego.
Obecnie nasze lotnictwo morskie, wyposażone w najnowocześniejsze urzędzenia techniczne, oraz wodnosamoloty najnowszej polskiej konstrukcii, odpowiada w zupełności swemu zodoniu, a w współpracy z flotę zapewnia nam 100o obronę naszego wybrzeża i urzędzeń portowych. Wodnosamoloty te, stworzone rękę polskich konstruktorów, przewyższaię w dużei mierze tak pod względem technicznym jak i wyposażenio wodnosamoloty zagraniczne i zo-pewniaję naszym świetnym lotnikom morskim zupełne bezpieczeństwo w wykonywaniu ich trudnej służby w powietrzu na dalekich przestrzeniach nad falami Bałtyku.
St. Wimczorkięw/cz, chor. mar.
19