2251774262

160 KRONIKA

Dla naukowego opracowania i uprzystępnienia zbiorów wydano w maszynopisie Inwentarz rękopisów, w przygotowaniu zaś jest indeks alfabetyczno-realny do tego wykazu. W druku znajduje się szczegółowy katalog rękopisów Bibljoteki Pawlikowskich, w opracowaniu Dra Gębarowicza. Przygotowuje się także opis zbioru manuskryptów i druków XVI w. z punktu widzenia ich prowenjencji. Dla ostatnich planowane jest wydanie katalogu. W dziale rękopiśmiennym przystąpiono do uporządkowania archiwów rodzinnych, zdeponowanych w Bibljotece Zakładu.

Wszystkie te prace i rozrost Bibljoteki w czasach ostatnich wywołują potrzebę większego wysiłku finansowego, zwłaszcza zaś miejsca w magazynach. Niedługo wyłoni się nieodzowna potrzeba nowego gmachu dla pomieszczenia zbiorów.

PIERWSZE DZIESIĘCIOLECIE CENTRALNEJ BIBLJOTEKI WOJSKOWEJ. W bieżącym roku upłynęło dziesięć lat od chwili, gdy w r. 1917 poczęto gromadzić w Komisji Wojskowej t. zw. Polskiej Siły Zbrojnej księgozbiór, który w dalszym rozwoju doprowadził do utworzenia dzisiejszej Centralnej Bibljoteki Wojskowej. Gromadzenie jego zaczęto od jednostkowych zakupów i darów, a przystosowano przede-wszystkiem do historyczno-wojskowych badań Wydziału Historycznego Komisji Wojskowej; księgozbiór stanowił bowiem wtedy podręczną bibljotekę tego Wydziału Historycznego.

W czerwcu r. 1919 uzyskano dla tego księgozbioru nazwę Centralnej Bibljoteki Wojskowej, co, wydobywając bibljotekę z szczupłych ram podręcznego księgozbioru instytutowego, uwidoczniło już w samej nazwie jej nowy charakter, jako głównej ogól-no-wojskowej pracowni naukowej, a zarazem pozwoliło scentralizować w jej ręku wpływ zarówno na te ośrodki wojskowe, które samodzielnie przystąpiły do tworzenia własnych bibljotek, jak i na te, wśród których trzeba było takie bibljoteki dopiero powołać do życia.

Tak się w skróceniu przedstawiają dzieje powstania głównego ogólno-wojskowego warsztatu naukowego, jakim jest Centr. Bibl. Wojsk., oraz początkowe dzieje organizacji bibljotekarstwa wojskowego. W tern ujęciu w więzy centralistyczne, koordynujące wysiłki na tern polu wśród całego wojska — nie jesteśmy dzisiaj w Europie odosobnieni, podobną bowiem organizację wytworzyły Niemcy, podobną organizację posiada Rosja, nad podobnej organizacji rozbudową zdaje się pracować Czechosłowacja; nasze jednak wysiłki w tym kierunku są nietylko samodzielne, ale i chronologicznie pierwsze w Europie.

Jak wiadomo, doświadczenia wojny światowej, uwydatniające ścisłą łączność ogólnej wiedzy z potrzebami wojny a temsamem wojska, rozszerzyły niesłychanie krąg zainteresowań czynników wojskowych, wciągając w obręb zagadnień, interesujących wojsko, nietylko medycynę, technikę, chemję i fizykę, ale i psychologję, socjologję, nauki gospodarcze i t. d. Prostem też następstwem tego rozszerzonego-