226618613

PRZEGLĄD TECHNICZNY.

. ---.-,—j-kiej złota Czyni to w stosunku do 9903 kg całkowitej produkoyi

mają Niemcy, potom idą Węgry i Francya. W r. 1911 pro- Europy w tymżo roku 95*. Dodajmy wreszcie, że wartość dukcya tych trzech krajów wynosiła w kilogramach: pieniężna złota wydobytego na kuli ziemskiej w jednym tyl-

Węgry

Nieme* , 3967 ko r. 1910 wyniosła 2414617884 franków, czyli 905481706

rubli. W tej sumie Europa dostarczyła złota przeszło za ²³⁹⁰ 34 mil. franków, ożyli około 12'/. mil. rubli.

9479 kg

Z TOWARZYSTW TECHNICZNYCH.

r Warszawie. Spramoida-r. b. Po przyjęciu

. Tadeusz TUlingor

wodnych w Rosyi z uwzględnieniem Królestwa Polskiego”.

Po wyliczeniu wszystkich arteryi wodnych watnych dla komuni-kacyi w Bosyi, prelegent zaznajomił słuchaczów w krótkości zprzyją-tomi zasadami budowy tych dróg, z czego wynika, te kanały budowane są dla statków o pojemności 100000 pudów i szerokości 15 nt.

Szczegółowo prelegent objaśnił budowę kanalizacyi Doóca, obocnio przeprowadzanej. Liczne przezrocza, przedstawiające rótno momenty tej ciokawoj budowy, unaocznili szcrogółi techniczne szluz Pomorowych i jazów ruchomych, zastosowanych w danym wypadku.

W sprawie dróg wodnych Królestwa Polskiego prelegent omówił tylko Wisłę, zastanawiając się nad sposobem jej usplawnio-nia. Najodpowiodniojszy sposób w tym celu jest według prclogon-

li: 1) Stawy rybne wyzyskują całą

j karmy doehód tai wykładu odnosi się wrażeni!

ranie stawów rybnych jest najtańsze, oprawa ta jeanaa wymaga szczegółowego zbadanie, a przedewszystkiem nałoży pracę rozpocząć od zbadania jakości wód ściekowych, procesu samooczyszczania się wód wogóle, oraz jakości wód ściekowych ze względu na to, te ryby mogą tyć w wodzie tylko do pownogo stopnia zanieczyszczonej; zdaje się, że bez wstępnego odczyszczenia wód miojskiob metoda Holera nie da zastosować się. Ze względu na ogromnie doniosłe znaczenie tej metody pod względem ekonomicznym, należy tedy sprawę po

ludności do 400000 głów, trzebaby już 160 ha być zakładane tylko w miarę postępu, a więc koszta gruntu z czasem wzrosłyby niepomiernie, gdyby się stawy założyło tam, gdzie projektuje prelegent, t. j. ta ujściem kolektora, gdzie już dziś kosztuje 1 ha 460 kor. Z tego więc względu stawy te musiałyby być założone gdzieś dalej poza miastem, gdzie grunta są tanio.

Porównywanie stosunków naszyeh ze Lwowem lub Warszawą nio może mieć miejsca ze względu na różno warunki, boć Lwów jest biedny pod względem wody, my zaś mamy tu wielki zbiornik, jakim jest Wisła. W końcu stwierdza mówca, te najważniejszym punktem referatu jest sprawa, gdzie takie stawy założyć.

Dr. Janiszewski zauważa, to sprawa wymaga systematyczne-inia tak warunków miejscowych, jak i metody prof.

Inż. Adelmann zapytuje prelegenta, czy nio wiadomo mu, jakie wyniki dały robione przed wielu laty próby w tym kierunku.

Dr. Bior konstatuje, że doświadczonia w tym kierunku robione są u nas nad Bislką i Wisłą, wyniki są bardzo dobre i stawy te dostarozają doskonałych karpi. Badania mówcy dowiodły, że wo-

Stowarzyszenie Techników

lionów rubli na długości od granicy Galicyi do granicy Prus, umoż-liwinjąc zarazem w ten sposób wyzyskanie znacznej energii.

Prelegent wspomniał tei o projekcie połączenia Wisły z Dnieprem przez Bug, Słuchowiec oraz Prypeć. Projekt ten, jako mający znaczenie dla Zagłębia Donieckiego, moie mieć p podobieństwo urzoczywistnionia

W ożywionej dyskusyi nad urzeczywistnieniem tak pożąda-nej dla kraju naszego sprawy zamienienia Wisły w dogodną arte-ryę komunikacyjną zabierali glos pp.: Eborhardt, Łatkiewicz, Balicki, Plebióski i inni, zgadzając się, te projekt ten sięga daleko poza granico inieyatywy prywatnej i z tego powodu żadnych prawie widoków urzeczywistnienia nio posiada.

Odczytano również list konsula francuskiego, w którym zwraca on uwagę na projektowaną w roku 1914-ym wystawę wszechświatową w Lyonie z dziedziny hygieny miast, prosząc o wskazanie firm, któreby mogły wziąć udział w tej wystawie.

Krakowskie Tow. Techniczne. We wtorek dn. 19 listopada r. 1912 odbyło się posiedzenie Krakowskiego Tow. Technicznego, na którem, wobec licznie zgromadzonych członków, docent U». Jag. dr. Henryk Wiolowiejski wygłosił odczyt pod tytułem: „Oczyszczanie wód ściekowych miejskich i stawy rybne". Kwestya ta, w czasach obecnych nader ważna, dla Krakowa ma ‘ ^{1 2 3} ' "^{1 -} ie, że w r. 1913 ma być ostatnia część

w najbliższym czasie kole-_____ie funkeyonować, a oo za tam idzie kwestya ewentualnego zamknięcia wylotu jego przed wielką wodą Wisły stanie skieb w następują!

ilość organicznych i.awartości ścieków, gd'y 'pola irygacyjne . magają jeszcze powtórnego nawodnienia, poczorn jeszcze właściwe wody drenowe zawierają aubstancyc nawozowo zdatno do ua-wotenia stawów (doświadczenia berlióskie). 2) Stawy potrzebują około ■/., rzęści terenu potrzebnego do irygacyi, co w wysokim stopniu wpływa na ieh rentowność, a zwłaszcza koszta utrzymania. 3) Stawy funkeyonują bez przerwy rok cały, jak się o tem przekonano w Strasburgu, gdy irygacya przestaje działać po zamarznięciu powierzchni gruntu. 4) Stawy nie zanieczyszczają okolicznego powietrza, jak to w otoczeniu pól irygacyjnych (zwłaszcza pod Ber-.) dotkliwie daje się we znaki. 5) Pola irygacyjne podlegaj.

darni. Przytoczywszy kilka przykładów, jak wysoka jest dopłata przy polach irygacyjnych, powołuje się prelegent na liczby dostarczone przez prof. Hofera, z których wynika, iż stawy te ć ną produkcyę rybnego mięsa, dochodzącą do 500 kg z. 1 I .........iść około 1000 marek, a

■a kilkakrotnie zwiększyć.

ly przez prelegenta w łączności z groźbą powodzi właściwie nio mo e być omawiany, bo każda z tych spraw musi być osobno tra :towana, a zwłaszcza sprawa poruszona przez prelegenta, która zaj ruje się odczyszczeniem wód ściekowych. Przechodząc tedy do te

miejskich, z powołaniem się___________r—

pora, Cronheimera, Hofora, Scbiolego i innych, jakotei własne w tej sprawie poblikacye oraz wnioski do ustawy wodnej-z czego wypłynęły, wniesione jui do Ministeryum Handlu oraz magistratów miast Krakowa i Lwowa, projekty założenia stawów rybnyob sy-m°'”V h™^f‘ ^HOte™ ^dl“ ^0c'-^ya,'^0M"^ia ‘ auśytkowania ścieków

Wobec urządzenia pól irygacyjnych w wymagających znaczniejszych p kosztownych zakładów do uprzedniego m