244277913

organizujące poznanie, uczucia i motywację, decyzje, działania i zaangażowanie społeczne człowieka, w sposób umożliwiający coraz bardziej zintegrowane, optymalne przystosowania się i osiąganie celów życia kapłańskiego. Proces formacyjny osób z ujawnionymi cechami neurotycznymi winien zmierzać do utrwalenia obrazu siebie, który motywuje do wytrwałości w odpowiedzialnej pracy duszpasterskiej oraz umacnia poczucie powinności i obowiązku. W ten sposób przeciwstawia się on warunkowanej osobowościowo tendencji do poszukiwania coraz to nowych doznań i skłonności do urozmaicania życia w oparciu o subiektywnie wartościowane potrzeby. Niepokojącym zjawiskiem, identyfikowanym u osób kończących formację seminaryjną, jest poczucie niskich kompetencji w zakresie rozumienia własnego zachowania i innych osób, trudności z różnicowaniem stanów psychicznych oraz okazywaniem innym opieki i wsparcia. Towarzyszy temu niestałość w respektowaniu uświadomionych zasad, konfliktowe postrzeganie siebie oraz relacji interpersonalnych. W takiej sytuacji słabnie przekonanie o wartości nieustannego wysiłku i samozdyscyplinowania, które są nieodzowne od wymogów pracy duszpasterskiej i odpowiedzialności dorosłego życia.¹⁰

Dostępna wiedza psychologiczna w sposób oczywisty nie pozwala na przecenianie wartości predyktywnej poszczególnych cech osobowości czy konkretnych elementów struktury formacyjnej. Dostrzeganie związku psychologii naukowej z procesem formacji, stawia przed psychologiem wymóg jak najbardziej adekwatnego opisania związku wartości i wartościowania z cechami osobowości. Pomimo wielu podejmowanych prób jest to kwestia nadal otwarta. Trafne różnicowanie rozbieżności między wartościowaniem deklarowanym przez osobę, a wartościowaniem dla niej naturalnym, istniejącym w formie indywidualnych predyspozycji, zdolności i wyborów, pozwala na ujawnienie ogólnego schematu interpretacyjnego i porządkującego ludzką, codzienną egzystencję. Obrazuje także charakter podmiotowej motywacji - jeden z najbardziej istotnych predyktorów dojrzałości psychologicznej.

Celem teoretycznym podjętych badań jest identyfikacja postaw, jakie przyjmują kandydaci do kapłaństwa i ich związku z charakterem trudności osobowościowych w procesie formacyjnym. Cel aplikacyjny prezentowanych badań sprowadza się do poszukiwania najbardziej efektywnych sposobów modyfikowania struktur formacji intelektualnej i duchowej, uwzględniających perspektywę psychologiczną. Zarysowany problem badawczy pozwala na sformułowanie następujących pytań: W jaki sposób zróżnicowanie w zakresie

6