262080639

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Xi,...,Xk — czynniki determinujące popyt; u — zakłócenie losowe.

Najczęstsze zmienne objaśniające to:

♦    cena danego dobra

♦    dochody konsumentów (względnie wydatki ogółem)

♦    ceny dóbr substytucyjnych (jeśli takie występują)

♦    ceny dóbr komplementarnych (jeśli takie występują)

♦    ogólny poziom cen (wskaźnik kosztów utrzymania)

♦    struktura demograficzna i zawodowa badanej grupy konsumentów

♦    wielkość popytu na dane dobro w poprzednich okresach (zwłaszcza w przypadku dóbr trwałego użytkowania)

Wyróżniamy mikro- i makroekonomiczne funkcje popytu konsumpcyjnego. Mikroekonomiczne funkcje popytu szacowane są na podstawie danych pochodzących z badań budżetów rodzinnych (domowych). Są to zwykle dane przekrojowe z jednego okresu czasu (jednego roku) z różnych, odpowiednio wylosowanych do badań gospodarstw domowych (pracowniczych, w tym: pracowniczych na stanowiskach robotniczych oraz pracowniczych na stanowiskach nierobotniczych, emerytów i rencistów, chłopskich, a ostatnio również pracujących na własny rachunek).

Dane przekrojowe z jednego okresu czasu nie pozwalają uchwycić wpływu zmian cen na popyt, stąd też w mikroekonomicznych funkcjach popytu konsumpcyjnego podstawową, a często i jedyną zmienną objaśniającą jest dochód (względnie wydatki ogółem).

Zależność popytu na dobra podstawowe od wysokości dochodów opisywana jest przez tzw. PRAWO Engla, sformułowane pierwotnie dla podstawowych dóbr żywnościowych: “w miarę wzrostu dochodów udział wydatków na żywność w wydatkach ogółem maleje”.

Ciekawymi i dość powszechnie uznanymi i akceptowanymi funkcjami popytu (odzwierciedlającymi prawa Engla) są tzw. funkcje Tórnquista:

I typu (dla dóbr pierwszej potrzeby, podstawowych)

II typu (dla dóbr wyższego rzędu)

III typu (dla dóbr luksusowych)

gdzie: y, — popyt (wydatki) na dane dobro w i-tej grupie dochodowej;

Xi — dochód (lub wydatki ogółem) w i-tej grupie dochodowej.

(wykresy: Wprowadzenie do ekonometrii..., str. 27-28)

Jak łatwo spostrzec, funkcje Tómąuista są modelami (właściwie) nieliniowymi (nie da się ich sprowadzić do postaci liniowej ze względu na parametry) — wymagają więc specjalnych

Ekonometria, Antoni Goryl, Anna Walkosz    strona 18