2711905578

w

SPOMNIENIA

PRZEGLĄD GEOGRAFICZNY 2002, 74, 2, s, 281-299

Pierwsze lata Instytutu Geografii PAN¹

Zbliża się dużymi krokami jubileusz 50-lecia Instytutu Geografii PAN (w 1975 roku dołożono drugi człon:... i Zagospodarowania Przestrzennego). Kurczy się grono pamiętających początki Instytutu i rozkwit polskiej geografii w latach 50. Pierwsi pracownicy albo już odeszli, albo przeszli lub przechodzą na emeryturę. Warto zastanowić się nad dokonaniami półwiecza, nad początkami Instytutu, nad korzeniami, z których wyrośliśmy. Uważam, że jest rzeczą nie tylko chwalebną, ale i potrzebną, aby otworzyć lamy Przeglądu Geograficznego dla wspomnień i dyskusji na temat losów i dorobku polskiej geografii, na temat wkładu tak różnych osobowości skupionych w naszym Instytucie, jak jego założyciel Stanisław Leszczycki, jak Bogodar Winid, jak trójka geomorfologów: Jan Dylik, Rajmund Galon i Mieczysław Klimaszewski, jak geografowie - planiści i ekonomiści: Kazimierz Dziewoński, Jerzy Kostrowicki i inni... Co zostało z tego przesiania pokolenia „Wunderteamu” polskiej geografii, do którego należeli również Jerzy Kondracki, Alfred Jahn, Bogumił Krygowski, Adam Malicki, Bolesław Olszewicz i inni?...

Nie jest łatwo krytycznemu obserwatorowi wypisywać mistrzom same laurki, nie jest też łatwo krytykować twórców dziel, w których realizowaniu brało się udział. Mając świadomość, że jako świeżo upieczony emeryt rozpoczynam serię wspomnień i sporów na temat powołania, historii i dokonań Instytutu, pragnę skupić się na początkach Instytutu i jego krakowskiego Zakładu Geomorfologii i Hydrologii z perspektywy młodego asystenta i adiunkta w pierwszym 10-łeciu istnienia.

Niedługo po rozpoczęciu moich studiów geograficznych na Uniwersytecie Jagiellońskim w grudniu 1949 r. miała miejsce uroczystość 100-lecia pierwszej katedry geografii. Uczestniczyłem w niej, stojąc wśród grupki studentów, którzy pokazywali sobie ówczesnych seniorów: Romera, Srokowskiego, Zierhoffera, Czyżewskiego... Obok nich zespól młodych, aktywnych 40-latków, którzy pod wodzą Stanisława Leszczyckiego rozpoczynali w ramach Wydziału Naukowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego realizować ambitny plan rozwoju nauk geograficznych w Polsce.

Gdy w 1952 roku powstała Polska Akademia Nauk równolegle z zawieszeniem działalności PAU, Profesor Stanisław Leszczycki rozpoczął organizację nowego Instytutu, który miał skupić czołówkę polskich geografów, aby realizować ambitne cele naukowe i praktyczne. Leszczycki widział, że jest wśród geografów pokolenia przedwojennych

1

Tekstem Profesora L. Starkla inaugurujemy nowy dział Przeglądu Geograficznego pod nazwą .Wspomnienia".