2711905795

Szybkie koleje w Polsce 231

Nieco wcześniej, jeszcze w pierwszej połowie lat 60. Polskie Koleje Państwowe (PKP) rozpoczęły wprowadzanie połączeń ekspresowych - pociągów o nieco wyższym standardzie niż pospieszne i całkowicie objętych rezerwacją miejsc. Łączyły one Warszawę z głównymi miastami wojewódzkimi. Początkowo liczba tych pociągów była niewielka - od jednej do trzech par pociągów na dobę. W 1984 r. wprowadzono na CMK pierwsze ekspresy z prędkościami 140 km/h, a w 1988 r. ekspresy jadące na CMK osiągnęły prędkość do 160 km/h. W 1989 roku PKP przystąpiły do Europejskiej Umowy o Głównych Międzynarodowych Liniach Kolejowych (AGC). W jej efekcie zaprojektowano także modernizację linii E-20 (Terespol-Warszawa-Poznań-Kuno-wice), tak aby maksymalna prędkość pociągów na niej wynosiła 160 km/h.

Od 1990 roku rozwój szybkich połączeń kolejowych nabiera tempa. W 1992 roku w rozkładzie jazdy pojawiło się pięć pierwszych pociągów Inter-City i jeden Euro-City z Warszawy przez Poznań do Berlina. Od tego roku sieć szybkich połączeń rozrastała się, obejmując główne miasta Polski i bliskie stolice europejskie.

Rozwojowi połączeń towarzyszyły zmiany jakościowe w zakresie taboru. W latach 1996-1997 na potrzeby obsługi pociągów Inter-City zakupiono 50 wagonów klimatyzowanych typu Z1 o prędkości maksymalnej 200 km/h. Zakupiono także 10 wagonów Z2 o prędkości maksymalnej 160 km/h, z przedziałami business-class. W późniejszych latach zakupy podobnego taboru kontynuowano i w latach 1997-1998 zakupiono 15 bezprzedziałowych wagonów Zł, o prędkości dopuszczalnej 200 km/h. Planowano także zakup 50 wagonów specjalnych: kuszetek, sypialnych i restauracyjnych (Wolfram, 1995; Poźniak, 1997). Za zakupami taboru nie nadążała poprawa jakości infrastruktury sieci. W 1994 roku prędkości do 160 km/h dopuszczano tylko na 1146 km torów, przy czym najdłuższym odcinkiem była Centralna Magistrala Kolejowa. Jednak długość sieci dostosowanej do poruszania się pociągów z prędkościami do 160 km/h stale wzrasta, m.in. dzięki modernizacji trasy E-20 między Kunowicami a Warszawą. W chwili obecnej prędkość 160 km/h jest również dopuszczalna na odcinku Rzepin-Poznań-Kutno, natomiast na CMK możliwe jest rozwijanie prędkości do 250 km/h przez tabor z wychylnym pudlem.

Układ szybkich połączeń w 1975 r.

W połowie lat siedemdziesiątych PKP oferowały pasażerom pociągi ekspresowe tylko na niektórych szlakach. W 1975 r. pociągi tego typu łączyły bezpośrednio Warszawę z Olsztynem, Gdynią i Gdańskiem, Bydgoszczą, Poznaniem, Opolem, Wrocławiem, Katowicami i Krakowem. W sieci kursowało tylko 14 par pociągów ekspresowych i interekspresowych.

Układ połączeń miał w 1975 roku charakter dośrodkowy, skierowany na Warszawę, która miała wybitnie uprzywilejowaną pozycję w tej sieci. Poza siecią połączeń ekspresowych znalazły się mniejsze lub bardziej oddalone miasta, takie jak: Koszalin, Rzeszów, Lublin i Białystok. W 1975 r. nie dopuszczono jeszcze ruchu pasażerskiego na CMK, a zatem połączenie Warszawy z Krakowem prowadziło dłuższą drogą przez